Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Słowauszczypliwe”,„słowanieuczciwe”.Języksporówsądowych...
21
domui„słowyuszczypliwemidobrejsławieszkodzącemizelżył,zesromocił
iwszelkiejdobrejreputacyjejodsądził”zarównożonę,jakiteściowąLesz-
kiewicza,„zadawającniepotściweżycie”i„czarodziejstwo”22.
Aotoostatnispośródlicznychprzykładów,któremożnabyprzytoczyć
wtymmiejscu.Wstyczniowydzieńroku1664okołogodzinydziesiątejrano
JanŻarnowski,studentjezuickiejAkademii,wracałdodomuulicąSzklan-
ną,którąniejakapaniBarczyńska,niemającżadnegobaczenianaprzechod-
niów,jechaławsaniach,„zacinającmocnokonia”.KiedymijałaŻarnowskie-
go,„nicsięniespodziewającegotakdyszlemwpiersitrąciła,że,naziemię
upadszy,niemalchwilęnaulicyleżećbezsiebiemusiał,apotym,pokrzepiw-
szysię,wstałiszedłdoobżałowanego[tj.mężaBarczyńskiej],chcącekspo-
stulowaćouczynieniesprawiedliwości”.Niezastawszygowdomu,udałsię
tamponownie,tymrazemwtowarzystwiekompanastudenta,agdyzaczął
Barczyńskiemu,złotnikowizzawodu,skarżyćsięna„obelgęidyshonorswój
orazuderzenie”,ów,„nieczekająckońca«kwerymonijej»,dosłówuszczypli-
wychidobrejsławieszkodzącychudał,nazywającobuIMPPakademików
hultajami,inwazorami,niepoczciwejmatkisynamiiinnemi,lżącidespek-
tując”.KiedystudencizdalisprawęzzajściaprefektowiAkademii,ojcu
JerzemuInkiewiczowiSI,ksiądzpostanowiłpodnieśćkwestiębonafama
studentów,aszerzejcałejAkademii,wobecgniewliwegozłotnika.Podczas
rozmowyBarczyński„takJMksiędzaInkiewicza,jakoiżałujących,lżyć,
sromocić,kalumnijamiiimposturami(którychobreverentiam[przez
szacunek]uszuzacnychwstydwyrażaćniedopuszcza)narabiaćpoczął”.
Protestującyspostrzeglinagle,żeuchylająsięprzedmiotanymprzezBar-
czyńskiegokałamarzemorazcierpiąinnąfizycznąiwerbalnąprzemoc:
[...]każęktóregozwastukijamiubićaboobiesić,zwłaszczakiedyodtego
kałamarzapołbieniewzięliście.Acomiuczynicie,któremunienowinazse-
natoramiiPanamizasiadaćikonwersować.Dawałemsięznaćlepszym,awam
niemaszkomu.Agdyodchodzili,Barczyńskilżył,sromocił,despektował,
jakochciałicomuślinadogębyprzyniosła23.
„Coślinanajęzykprzyniesie”tonadalobecnywpolszczyźniefrazeo-
logizmznaczący„cokolwiekprzyszłonamyśl”24.Intencjąbyłotuukazanie
22LVIASA5096:624r.;zob.teżWilnianie...,s.237–238.
23LVIASA5339:3r.–4r.;zob.teżWilnianie...,s.284–285.
24Zob.przykładyw:J.Krzyżanowski,Nowaksięgaprzysłówiwyrażeńprzysłowio-
wychpolskich,t.3,Warszawa1972,s.435–436.
