Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
raMyteoretyczne
waneoczekiwaniawidzówwzakresiekonwencjifilmowych”17.
Wdziełachdeziluzyjnychowoflbraniepoduwagę”zawszeozna-
czaćmusiigraniezpowszechnieobowiązującąkonwencją,acoza
tymidzie–zakładać,żewidzjąznaipotrafijąodczytać.
Takczyinaczej–paradoksalniefilmysilniesamoświadome
zakładają,żewidzjestfundamentemdzieła,amechanizmydezi-
luzyjneotwierająmożliwośćkomunikacjipomiędzytekstemiza-
wartymiwnimsensamiapublicznością.Twórcynieodwołująsię
jednakwprotekcjonalnysposóbdowiedzyikompetencjiodbiorcy,
azamiasttegozapraszajągodoczynnegouczestnictwa,indywi-
dualnejinterpretacji,tworzeniawłasnychsensów,atakżezachę-
cająodbiorcówdokwestionowaniaprawdabsolutnych.Wdzie-
łachrealistycznychprzyjmujemyzzałożenia,żenarrator(czyteż
dowolnainstancja,którąuznamyzaodpowiadającą–kamera,
autor,dzieło)mówiprawdę,niejestobciążonyżadnymiuprzedze-
niami.Zabiegimetanarracyjnepozwalająodbiorcylepiejpoznać
opowiadacza,stworzyćpewneoczekiwaniawoparciuoto,jak
opowiadaiwjakisposóbzaznaczaswojąobecność.Możezatem
kłamać,przerysowywać,zabarwiać,sympatyzowaćzjednymibo-
hateramiilekceważyćinnych,awszystkietepostawyzaznaczać
jedyniedeziluzyjnymiśrodkamipoetyckimi.Kinodemaskujące
tworzywowystosowujezatemdodatkowenarzędziakomunika-
cji,jednocześnieniepozwalającsięjużtraktowaćprotekcjonalnie
iwykraczającnazawszepozastatusjarmarcznejrozrywki.Staje
sięprzeztowiększymwyzwaniem,aleiobiecujewidzowiwiększą
nagrodę.
Przytoczoneopiniepotwierdzałybypostawionąprzezemnie
tezę,żekinozeswejnaturyniemusiwcalebyćmediumiluzyjnym.
Sądzęwręcz–cojestszczególniewyraźnewkiniewspółczesnym–
żeczęstotodeziluzjajestdominantą,którejpodporządkowanesą
pozostałeelementyposzczególnychdziełfilmowych.Nieznaczy
tojednak,żeniepowstajądziełaniedeziluzyjne.Sąonejednakar-
17JohnCarey,Konwencjeiznaczeniawfilmie,tłum.AlicjaHelman,
flKino”,nr3(1985),s.23.
