Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
CZESŁAWANDRUSZKO
prób.MojżeszprowadziłswójnaróddoZiemiObiecanejprzezczterdzieści
lat,zaśpościłnagórzeSynajprzezczterdzieścidni.Chrystuspozostałna
pustyniprzezczterdzieścidni,zaśwgrobieprzebywałprzezczterdzieści
godzin.Tenostatnimotyw,postrzeganywodpowiedniejperspektywie,ma
szczególneodniesieniedometafizycznegowymiarutejpowieści-labiryntu,
gdyżwskazujenamożliwośćosiągnięciacelugłównego,jakimjestżycie
wieczne.Załamującysięczas,alinearnafabułainarracja,liczneretardacje
inawrotydotychsamychwydarzeńzwiązanychzinicjacją–wszystkoto
wiążesiębezpośredniozeswoistąlogikąlabiryntu,zgodniezktórątylko
najdłuższadrogaprowadzikudoskonałościitylko„wtajemniczeni”mogą
pokonaćjąodpoczątkuidokońca.Chrześcijańskikontekstlabiryntukaże
upatrywaćwkażdymzatrzymaniulubnagłymspowolnieniuakcjirodzaj
„stacji”nadrodzekrzyżowejczłowieka.Wlabiryncieliczbatychetapówjest
zawszemistyczna,gdyżwskazujenaukrytyporządekświataikierujena
drogęwiodącąkuśmierciazarazempozaśmierć,kużyciuwiecznemu.
Możnatumówićostopniowymuwalnianiusiębohateraodzwodniczej
przestrzenilabiryntuimentalnościowymprzejściudosferysacrum,określo-
nejiumotywowanejnarodzinamichrześcijaństwa.
Współczesnaliteraturarosyjska,wszczególnościpoezjaSrebrnegoWie-
ku,częstonawiązywaładotematulabiryntu,koncentrującswojąuwagę
przedewszystkimnasymbolicznymznaczeniuzwiązanychznimpostaci
[Gozdek2006].DużąpopularnośćzdobyłtumotywTezeuszajakowięźnia
czasuiprzestrzeni.Wpoplątanejsiecidrógbohaterliryczny,rozpaczliwie
przywołującynapomocAriadnę,utrwaliłsięwświadomościczytelniczej
jakosymbolludzkiegoprzeznaczenia.WpoemacieJerofiejewa–podługim
idramatycznymprocesiedochodzenia–miejscepotencjalnejAriadnyzaj-
mujeGwiazdaBetlejemska:„Bowszystkieinnegwiazdychyląsiękuzacho-
dowi,ajeślisięniechylą,toledwiepobłyskują,ajeślinawetbłyszcząmoc-
no,toitakniesąwartesplunięcia”[Jerofiejew1994:109].Jerofiejewtakże
używaformułylabiryntujakosymboluludzkiejegzystencji,któryjednak,
poprzezlicznezachwianiajegokonstrukcji,łatwoprzekładasięnalabirynt
mentalnościowy.SpowalnianapodróżWieniczkiprzezlabiryntdostarcza
ocierającejośmierćwiedzyowymiarzeeschatologicznym.Zrysującejsię
perspektywywiecznościuwydatniasięduchowawartośćdrogiwontolo-
gicznieniestabilnymświecie,którywymagaprzywróceniaswegoboskiego
wymiaru.Tapowieść-labirynt,jakżadnainnawliteraturzerosyjskiej,
utrwalawczytelnikuprzekonanie,„żezawszebędziemymogliosiągnąć
wolnośćnaszegoducha–czytopoprzezwiarę,wiedzęlubjedyniewytrwa-
łość,któreprzeciwstawiamyprzeznaczeniu;itonawetwtedy,gdydroga
jestdługa,gdynawetideałkrótkiejiwyraźnejdrogipozostajemarzeniem,
niestety!niedozrealizowania,daremnąnadzieją”[Santarcangeli1982:384].
Tylkotylealboażtyle,zważywszynaczas,wjakimpowstała,zawieraprze-
słanietejpowieści.
