Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dostępdowydarzenia”,"zamkniętywkwadraciewidok,którymazaspokoićwizualną
ciekawośćwidza”,zaś"dystanswobecwydarzeńfilmowychczyniaktoglądaniabez-
piecznymdlawidza,któryskrywasięwmrokupośródpubliczności”50.Wtymsensie
jako"okularocentryczne”,"przechodnie”i"bezcielesne”51oferujepejzaże-niezależnie
odtego,czyuznamyjezarealistyczneczyfikcyjne,patrzysięnaniejaknaskończone
całości,autonomiczneiodseparowane52.Widzmadonichwglądczystowizualny,
wyznaczanyprzezzgóryustalonezasady(kulminacjątakiejpozycjiwidzastałosię
kinoklasyczne).
Równie,oileniebardziej,prawomocnabyłabyjednaktezaprzeciwna-oinnym
rodzajupercepcji,jakazostałazainicjowanaprzezkino.Wpływnaukształtowanie,
generalnie,nowegosposobupostrzeganiamiałowieleczynników.Ichwystępowanie
najczęściejwiążesięztransformacjąkulturowądobymodernizmu,awięcwpierw-
szymrzędzie"zjazdąkolejąorazpraktykąinscenizacyjnąhandluwpowstających
nieomalrównoleglezkinematografemwielkichdomachtowarowych”53.Widzenie
filmowewtymkontekściestanowiłozwieńczenie"ruchomegospojrzenia”-optyki
zapośredniczonejprzezreprezentacje,ukształtowanejzwłaszczapodwpływem
miejskichdoświadczeń:spacerowania,zwiedzania,oglądania,kupowania54,łączących
wsobiesprzecznedoznaniazaciekawienia,pożądania,imaginacji,halucynacji.Jego
istotąbyłapostępującapowierzchownośćspojrzeniaprześlizgującegosięodjednego
obrazudokolejnegooraznasilającesięwrażenieirytującejsztucznościipowierzch-
niowości.WalterBenjaminwiązałtęcechęnowoczesnościzpodważeniem"autorytetu
rzeczy”,którewskutekzmianycywilizacyjnejzatracająswojąaurę55.
ZdaniemBenjaminaprzeznaczeniemkrajobrazujestjednorazowość,ulotność
możliwadoodtworzeniawmalarstwie,co"zachęcadokontemplacji”.Ponieważfilm
oferujeobiektyświatanieproporcjonalnieprzybliżone,niejako"nadreprezentowane”,
faktycznieodpowiedzialnyjestzapostawieniekrajobrazuwstankryzysu.Wywołuje
bowiemzanikaurywznaczeniuutraty"autentyku”narzeczkopii(czylizamianynie-
powtarzalnościwseryjność),aletakżewsensiedestrukcjiatmosferytajemniczości,
wynikającejzoddalonegopodziwiania"aurytychgór”,"tychgałęzi”,zamienionejna
powiadateoriomfilmuokreślanymmianemformalistycznychlubkonstruktywistycznych,
natomiastoknoposłużyłojakomodelteoriomrealistycznym(mimetycznymifenomeno-
logicznym),arozróżnieniemiędzynimiprzezdługiczasuznawanozapodstawowe”.Zob.:
TueLsAesseR,muhAGeneR:Teoriafilmu:wprowadzenieprzezzmysły.Przeł.kuwOJnOwski.Kraków,
Universitas,2015,s.27.
50Ibidem,s.26.
51Ibidem.
Rozdział1.Widzialnościkrajobrazu
52AuFRieDBeRG:Wirtualneokno.OdAlbertiegodomicrosoftuŹ,s.139-154.
53AuGwóźDź:Obrazyirzeczy.Filmmiędzymediami.Kraków,Universitas,2003,s.17.
54AuFRieDBeRG:WindowShopping.CinemaandThePostmodern.Berkeley-London-Los
Angeles,UniversityofCaliforniaPress,1994.
55wuBenJAmin:Dziełosztukiwdobiereprodukcjitechnicznej.W:Aniołhistorii:eseje,szkice,
fragmenty.Red.huORłOwskiuPrzeł.kukRZemieniOwA.Poznań,WydawnictwoPoznańskie,1996,
s.206.
29
