Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
gościny,wizyty.Koniecznymwarunkiemuczestniczeniawkrajobraziemusiałbybyć
jednakiwtymprzypadkujakiśrodzajzaangażowaniazmysłowo-emocjonalnego,
objawiającysięrozwijaniemzainteresowaniamiejscem,zdobywaniemwiedzyonim,
pragnieniemodkrywaniajego"ducha”.
Zmyśleniemokrajobraziejakooprocesiewyjątkowodobrzekorespondujetrans-
cendentalnafilozofiażyciaamerykańskiegomyślicielaHenry’egoDavidaThoreau.
Uosabiaonabowiempochwałęlokalności,któranie"jest”,ale"stajesię”,wktórejnie
macienia"ciasnotyaniograniczenia”,ponieważświadomiedopełniająwyobraźnia,
która"pasiesięnaotwartychpastwiskachprzestrzeni”76.Thoreaunieprzeciwstawia
zamieszkiwaniaiwędrowaniainietraktujeichjakowzajemniewykluczającychsię
rodzajówdoświadczenia,araczejjakodwierównorzędnestronytegosamegozjawi-
ska-życia.Krajobrazpostrzega"zdrogi”,wędrującizatrzymującsię,patrzącnaoko-
licęjakna"ewentualnemiejscezamieszkania”77;wtrakciebudowaniawłasnejsiedziby
anektujegotak,jakbysambył"królemwszystkiegowokoło”78.Jednocześniejednak
pozostawiamarginesswobodydladzikiejnaturyorazdlainnychpotencjalnychwę-
drowcówikoczowników,jegopanowaniezaśnienosiżadnychoznakautorytarnego
zawłaszczania,aleprzepełnionejestmyśleniemekologicznymokoegzystencjiczło-
wiekainaturyw"krainiewszechświata”,pełnejradościpłynącejzsąsiedztwaptaków
iświadomościotwartychwolnychprzestrzeni79.
Jeślikrajobrazjakodoświadczenieodróżniaodkrajobrazujakoobrazuelement
performatywnego,sensualnegozaangażowania,tobyćmożenajlepiejuchwyciłto
antropologTimIngold.Krajobrazniejestdlaniegowyłącznieukłademelementów
materialnych,powierzchnią,naktórejnawarstwiasiępalimpsestkulturowychform,ale
"kondensacjądziałalnościwpolurelacji”80.Ingoldpodkreślatymsamymprocesualny,
środowiskowywymiarkrajobrazu,wktóryminterferujeto,coindywidualne,ztym,co
zbiorowe,iukładasięwsieć"personalizowanychszlaków”,odzwierciedlającąludzkie
bytowanie"w”krajobrazie,niezaś"na”jegopowierzchni81.Takrozumianykrajobraz
bliskijestpojęciuokolicy-przestrzenipraktykowanejikonstytuowanejwtoku
działańwynikającychzcodziennejaktywnościpowiązanejzideązamieszkiwania.
Jakotakistajesięjednocześnieformązadań(taskscape),jakiepodejmująkolejnege-
neracjemieszkańcówkształtującychswojeotoczenieipozostawiającychwnimślady
swojejdziałalności,efektyciągłychhistorycznychtransformacjiświata82.Zmysłowy
CzęśćI.Śląsk-Film-Krajobraz
76huDuThOReAU:Walden,czyliżyciewlesie.Przeł.H.ciePLińskA.Poznań,DomWydawniczy
Rebis,2010,s.105.
77Ibidem,s.99.
78Ibidem,s.100.
79Ibidem,s.105.
80TuinGOLD:CultureontheGround.TheWorldPerceivedThroughtheFeet.“JournalofMa-
terialCulture”2004,Vol.9,No.3,s.333.
81Ibidem.
82TuinGOLD:TheTemporalityofLandscape.“WorldArcheology”,Vol.25,No.2,s.152.Cyt.
za:BuFRYDRYcZAk:Krajobraz.Odestetyki„thepicturesque”dodoświadczeniatopograficzne-
34
goŹ,s.212.
