Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Melosik,Tożsamość,ciałoiwładzawkulturzeinstant,Kraków2010
ISBN:978-83-7587-250-7,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2010.
14
Tożsamość,ciałoiwładzawkulturzeinstant
„Prawąrękąwwyrżnięciukolbychwytasięzabroń,zameksiępłazemwpole
obracalewąręką,bezporuszeniapalcówzkolby.Brońsiężywoprawąrękązra-
mieniazrywaiprzedustasięprzenosi,wrazzlewąrękązaniąsięchwytazude-
rzeniem,atotak,abymałyleweyrękipalecnasprężyniesięodzamkuoparł,
wielkiizaśieypalecabynaprzeciwkoustprzyszedł.Kolbatrzebażebywpłask
przystaładociała,ibrońbeznaymniejszegoruszenia,zamkiemwpole,pro-
stotrzymanabyła,bezpodnoszeniałokciów.Prawanogawtyłsięszypkocofa,
takabykorekzakorekprzyszedł.Brońbezzamachu,bezpodnoszeniałokciów,
krótkoprzycielewdółprzezlewąnogęsięzrywa,itaksię,bezpuszczenialewey
ręki,wykręca,iżbykurekdociała,abigielwpoleprzyszedł,prawąrękęwycią-
gasiętakiakmożenadółwystarczyć,apalceieywpiędźsięskładają,wielkim
ipierwszympalcempodkurkiemująwszy”10.
Zperspektywywspółczesnejpedagogikisymbolemdyscyplinowaniaciała
itożsamościjestdawnaszkoła.Zobaczmy,wjakisposób,podczujnymokiem
nauczyciela,konstruowanowklasieszkolnejciałaposłuszneiodpowiednie.Oto
zasadyćwiczeniakaligrafii.Należy„miećciałowyprostowane,niecoprzygięte
iobróconewlewo,odrobinępochylonedoprzodu,iżbypołożywszyłokiećna
stole,możnabyłooprzećpodbródekopięść[...];lewanogamabyćniecobar-
dziejwysuniętapodstołemniżprawa.Pomiędzystołemaciałemzostawićtrzeba
przerwęnadwapalce[...]Lewarękaodłokciapodłońmusileżećnastole.Prawe
ramięmusibyćodsunięteodciałanajakieśtrzypalceiwystawaćnajakieśpięć
palcówpozastół,naktórymmasięlekkowspierać[...]11.
Obecniedyscyplinowanieciała(poprzezwpisywaniewnie„prawdziwej
wiedzy”)odbywasiębardziejsubtelnie.Władzanadciałempraktykowanajest
wsposóbrozproszony;częstotrudnojestznaleźćjejźródłaicel.Przestajebyć
widzialnaijednoznaczna(winteresiejakiejśjednostkilubgrupy).Dryfujeiprze-
mieszczasię.Oilekiedyśwykorzystywałametodyłatwedouchwyceniaiopisania
(odtorturdokarfizycznychwklasieszkolnej),dziśbawisięzczłowiekiemijego
ciałemw„kotkaimyszkę”–zmieniaswójkształtioczekiwania.Ajednaknadal
madyscyplinującycharakter,chociażdziałagłówniepoprzezkontekstualizację
swojejnormatywnościwideiwolnegowyborujednostki;jestbardziejzwnętrza
jednostkiniżzzewnątrz.
Otoinstrukcja:„Stańprostoznogamirozstawionyminaszerokośćbarków.
Kolanarozluźnione,mięśniebrzuchanapięte.Weźsztangęnachwytemiumieść
jąnabarkach.Dłonierozstawionenaodległośćniecowiększąodszerokościbar-
ków.Mającplecywyprostowane,aklatkępiersiowąwysuniętądoprzodu,ugnij
kolanaiopuszczajtułówdomomentu,gdybędąustawioneniemalrównolegledo
podłogi.Wyprostujnogi,następniewyciągnijręcedogóry,wyciskającsztangę
10M.Foucault,Nadzorowaćikarać.Narodzinywięzienia,tłum.T.Komendant,Warsza-
wa1993,s.182–183.
11Ibidem,s.182.
