Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RosyjskiejinteligencjiproblemyzRosją
25
wstosunkudoZachodupunktemrosyjskiegoodniesieniarozwojowego-może
prowadzićdoosłabieniaskaliistopniapotrzebyorazautentycznościotwarcia
państwarosyjskiegonaEuropę,dorelatywizacjiznaczeniakwestiieuropejskości
ieuropeizacjiRosjiwtamtejszejkulturze,świadomościirzeczywistościspołecz-
nej.Ówwzrostniemusimieć,jakstarająsięprzekonaćswychczytelników
,ale
chybarównieżsamychsiebie,Afanasjew
,Szewcowaiinni,jedynieepizodyczne-
gocharakteru;podobnie-wcoautorzycichcielibywierzyć,wzmacniającsu-
biektywnieracjeiszanseeuropejskiej,demokratycznej,obywatelskiejalternaty-
wyjakokształturosyjskiejprzyszłości-możliwośćpokonywaniarozwojowych
wyzwańniemusiDnazawsze”pozostawaćekskluzywnąistałązdolnością-swoi-
stościącywilizacjizachodniej40.Prawdopodobnywzrostchińskiejpotęgiekono-
micznej,geopolitycznejimilitarnejczyislamskiegozagrożeniamożeoczywiście
ponowniereaktywniewzmocnić,zwłaszczawsferzesymbolicznejiideologicz-
nej,europejskąorientacjęwRosji.Wwarunkachutrzymującejsiętam,cobar-
dzoprawdopodobnerównieżwdającejsięprzewidywaćprzyszłości,dominacji
strukturyitradycjiautorytarno-imperialnej,systemowowarunkowany,dotych-
czasowy-utylitarnyiinstrumentalnywwymiarzeichspołecznychzastosowań
ispełnianychfunkcji-stosunekdozachodnichwartościirozwiązańinstytucjo-
nalnychnieuległbyjednakpewnieiwówczaszasadniczejzmianie,reprodukując
sytuacjęspołecznejbezradnościinteligencjiorazwzajemnejniedialogiczności
postawidyskursówrosyjskiejwładzyirosyjskiejinteligencji.
Powracającdoanalizowanegosposobupercepcji,konceptualizacjiiproble-
matyzacjirzeczywistościrosyjskiej,przychodzizwrócićuwagęnajedenjeszcze
bardzosymptomatycznymoment.Wchwilach,gdy-wzmacnianawcześniej,
paradoksalnie,jednostronnym,zabsolutyzowanymifatalizowanymdostrze-
ganiemprocesówDantyrozwojowej”dynamiki,rozkładu,zmierzchuiupadku
Rosji-słabnieufnośćwrealnośćwytęsknionejDinwersji”(lokowanej,przy-
pomnijmy,właśniewczasiekrańcowegonasileniasięnegatywówiułomności)
zkońcemRosji,przynajmniejwjejdotychczasowej,samoreprodukującejsię
wciążformie,wiązanyjest-cowięcej,nazasadziewspółzależności-koniec
rosyjskiejinteligencji.JakkonstatujeJurijAfanasjew,podczasgdyRosjaprze-
mieszczasiępodrodzeDodzłegokugorszemu”,rosyjscyinteligenci,poza
dramatycznienielicznymiwyjątkamistojąDpostroniewładzrosyjskich”,wna-
stępstwieczegoDnaszapopulacjapozostajepopulacją,niezaśnarodem”,który
Dpozostałipozostajenarodem-masą,tłumemgodnymwspółczuciaiżalu,acz
niekiedystrasznymiohydnym”41.Wistniejącejsytuacjiniewidzionzresztą
nicnowego:DKołorosyjskiejhistoriizawszesięobracało,asystemreprodu-
kowałsięwyłączniedziękirosyjskiejelicieijejkulturze.Dziękielicie,która
40Por.L.Szewcowa,CremedelaKreml,DForum”2011,nr40,s.18.
41Por.J.Afanasjew,KamiennaRosja...,s.13.
