Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nictwemjęzyka,zostałyodsuniętepoprzełomieantypozytywistycznym
narzeczzupełnieinnych,którenazasadzieopozycjiumożliwiłyprzyjęcie
ideitolerancjiipluralizmupoglądówiległyupodłożanarratywistycznej
filozofiipoznania(Topolski1994,s.3-4).nMiejsceArystotelejskiejkon-
cepcjiprawdy(przezdużeP)zajmujecorazczęściejbądźzrelatywizowa-
nespołeczniepojęcieprawdy(przezmałep),bądźkwestionujesięrady-
kalnieużytecznośćtegopojęcia–takżewodniesieniudonauki.(...)Po-
głębiająctętendencjęutożsamiasięprawdęzakceptowalnościązuwagi
nastosowaneregułyirelatywizujesięjądokulturyobejmującejowe
reguły,bądźteżoperujesiępojęciemprawdywewnętrznejwzględem
danejkoncepcjiczyteorii,awięc–względemukładuzałożeń,doktórego
relatywizujesiętakpojętąprawdę”(Pałubicka1997b,s.126).
Zapoczątkowanyokoło100lattemunurtmyślenia,odnoszącysię
początkowodohistorii,potemjednakszybkozaadaptowanynagrunt
humanistykiwogóle,sprzeciwiałsięowympozytywistycznymzałoże-
niompoznaniaidogmatyczności.Pośródpodstawowychprzesłanek,na
którychopieranowówczasrozumowanie,umieszczanoprzedewszystkim
wiernośćjednostce,polityceichronologii,aprzytymtakżesilnąantro-
pomorfizacjępoprzezużycieterminologiinawiązującejdolosówczłowie-
ka.Przeciwstawianytemusposóbmyśleniaakcentujekoniecznośćuni-
kaniawszelkichformreprezentacjiiznaczeń,któremogłybydążyćdo
uzyskaniacharakteruabsolutnychiponadhistorycznych.Przekonanieo
istnieniurzeczywistościuniwersalnejzostajeodrzuconenarzeczuznania
innychformwiedzy,ocharakterzecząstkowymipowiązanymzkonteks-
temspołeczno-kulturowym(por.Giroux1993).
nWfilozofiiodchodzenieodklasycznej(realistycznej)koncepcji
prawdy,wktórejpredykat‘prawdziwy’czy‘fałszywy’odniesionyjestdo
zewnętrznejrzeczywistości,jestfaktem.Rzeczywistośćwświetletejkon-
cepcjijakoobiektywnamogłabybyćopisanatylkowjakiśnieznany,lecz
wostatecznymrozrachunkujedensposóbiwktórejprzyjmujesiękore-
spondencjęzdańzneutralnymijakobyfaktami.Tegorodzajukoncepcja
nazwana‘naiwnym’lub‘metafizycznym’realizmem(nieraznaturali-
zmem)jestdziśkrytykowana,uzupełnianaczyzastępowanainnymi
koncepcjami”(Topolski1994,s.31).Wceluodnalezieniarozwiązaniadla
tegoproblemuzaczętotworzyćróżnekoncepcjeprawdy,pośródnichzaś
naszczególnąuwagęzasługująte,którepodkreślająkulturowywpływ
uznawanychnormiwartościnaformułowanieiinterpretowaniewyni-
kówbadań.Wtensposóbzdanianatematrzeczywistościniemogąbyć
waloryzowanepodwzględemprawdziwości/fałszywościzewzględuna
zgodnośćzrzeczywistością.Niejesttozaprzeczeniemistnieniaobiek-
14
