Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
tywnejrzeczywistości,alepodkreśleniemtrudnościwdotarciudoniej.
Takienastawienien(...)Porzucapojmowanieprawdyjako‘wiernego
przedstawieniarzeczywistości’,któretopojęciepodzielałymetafizyka
Platońska,ortodoksyjnateologiaidziewiętnastowiecznyscjentyzm.Po-
rzuconatuzostajeidea,żeistniejeotopotęgazwana‘Prawdą’,któramo-
żenaswyzwolić,natomiastwzamianmówisiętu,żejesteśmypozosta-
wienisamisobie,alezatowolniwwynajdowaniusiebienanowo”(Rorty
1993,s.98;por.teżMamzer1998a)2.
Takiekoncepcjeopisywaniarzeczywistościspowodowały,żebaczniej
zaczętoprzyglądaćsięnnarzędziom”ludzkiegopoznania.Wyraźnym
przykłademprzemianwsposobiebadaniazjawiskkulturowychjestde-
batazapoczątkowanaprzezA.L.Kroebera,wjegoznanymdziele:Istota
kultury.Piszącnatematswoichbadańiobserwacjiprowadzonychna
plemionachrdzennychIndianamerykańskich,twierdził:nZasadarela-
tywizmukulturowegojestjużoddłuższegoczasuuznanądoktrynąan-
tropologiczną.Głosiona,żekażdezjawiskokulturowepowinnobyćro-
zumianeiocenianezpunktuwidzeniakultury,którejczęśćstanowi.[...]
Antropologowiesąobecniezgodnicodotego,żekażdakulturamusibyć
rozpatrywanazpunktuwidzeniajejwłasnejstrukturyiwartości,anie
ocenianaprzypomocystandardówwłaściwychdlajakiejśinnejcywiliza-
cji–cowpraktyceoznaczaoczywiście:naszejcywilizacji[amerykańskiej
–H.M.]–podniesionychdorangiabsolutu”(1973,s.XXXV).
Właśnietensposóbmyśleniapróbowałzaszczepićnagruntwiedzy
socjologicznejA.Schütz,którybyłjednymzpierwszychsocjologówre-
prezentującychnurtsocjologiifenomenologicznej.Fenomenologiaprzyj-
mowałaprzekonanieotym,że–popierwsze–rzeczywistośćspołeczna
jestspołeczniekonstruowana,że:nnieistniejecałkiemniezależnieod
sposobówuświadamianiajejsobieprzezludzi”(Krasnodębski1989,
s.41).Założenietopociągazasobąuświadomieniesobiekonieczności
interpretacjiświatanasotaczającego.Podrugie,fenomenologiaodkry-
wa,żenprawdy”,którewydająsiędane,wcaletakieniesą.Faktyniesą
faktami,aleinterpretacjami,sąprocesami.Możnawięcdążyćdowska-
zaniagłębszychmechanizmówwarunkującychokreślonezjawiskaspo-
łeczne.Trzeciaspekt,najakifenomenologiazwróciłauwagę,toprzed-
stawieniezupełnieinnegoobrazujednostkiludzkiej–jakomyślącej
---
---
---
---
---
-
2Nagrunciepsychologiiidearelatywnościinterpretacji,cowięcejskutkijakiewywo-
ływałynapoziomiespołecznyminterpretacjetakieanieinne,jestznanaoddawna.Jest
soląwokudlabadaczyempirystów,którzyborykająsię,zjednejstrony,zeświadomością
wpływubadaczanaprocesbadaniaijegointerpretację,adrugiej–dążądozbudowania
nobiektywnychnarzędzipomiaru”(Brzeziński,Siuta1991).
15
