Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ograniczającedostępdostanowiskcerkiewnychdlawycho-
wankówAkademiiMohylańskiej.Przeszkodynaturyadmi-
nistracyjnejskutkowałyosłabieniemwpływówpogranicza
polsko-ruskiegonakulturęrosyjską,atakżedowodziły,że
sytuacjageopolitycznauległajużwówczaszmianie,asamo
pojęciespotkaniapograniczazRusiąMoskiewskąnaniwie
kulturystraciłoswojedotychczasoweznaczenie.Drugapo-
łowaXVIIIw.totakżepoczątekkońcaepokiKozaczyzny
whistoriiUkrainy.Donajważniejszychprzedstawicielipo-
graniczapolsko-ruskiego,azarazemtradycjimohylańskiej
tamtegookresunależałStefanJaworski,DymitrTuptało
iTeofanProkopowicz.
Powyższypodziałuwzględniawzajemnepowiązania
pograniczapolsko-ruskiegozRusiąMoskiewską,ponie-
waż(zwłaszczaodlatpięćdziesiątychXVIIstulecia)ichin-
terakcjewpływałynastankulturyzarównorosyjskiej,jak
iukraińskiejorazsamejuczonościkijowskiej.Zapropono-
wanaprzezemnieperiodyzacjakładzierównieżnaciskna
wydarzeniahistoryczne,którekażdorazowokształtowały
charakterrelacjiRusiMoskiewskiejzpograniczempolsko-
-ruskim9.
DymitrTuptałourodziłsięw1651roku,więcwiększa
częśćjegożyciaprzypadłanadrugietapspotkaniaRosji
zpograniczempolsko-ruskim,alezewzględunaznaczenie
pracyorazpiśmiennictwaTuptaływlatachdziewięćdzie-
siątychXVIIinapoczątkuXVIIIw.,atakżenarozwójjego
karierywtamtymokresie,stawiamgowjednymrzędzie
zmłodszymotrzydzieścilatProkopowiczem.
PrzełomXVIIiXVIIIstuleciatoczasniezwykleintere-
sującyzarównowdziejachRosji,jakiUkrainy.Duchowni
kijowscyuzyskaliodPiotraImożliwośćawansunanajważ-
9
PodobnekryteriaperiodyzacjiprzyjąłKonstantyCharłampowicz,
którywksiążcenatematwpływuprawosławiakijowskiegonaCerkiewro-
syjskąwydzieliłtrzyzasadniczeokresy:pierwszytrwaodpołowyXVIw.
do1654r.(ugodaperejasławska),drugizamykasięwlatach1654–1700,
natomiasttrzecietapotwierarok1700,akończy1762–zob.К.Харлампо-
вич,Малороссийскоевлияниенавеликорусскуюцерковнуюжизнь,т.I,
Казань1914,s.LXII–LXIV.
14
