Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘPTŁUMACZA
I.LUDZKIEDZIAŁANIEWUJĘCIUTOMASZAZAKWINU
Traktatemoludzkimdziałaniumożnanazwaćwzględniewyodrębniony
segment(odkwestii6do21)zpierwszejczęścidrugiejczęści(Prima
secundae)SummyteologiiTomaszazAkwinu,następującyporozważaniach
natematceluostatecznegoiszczęścia,apoprzedzającyzagadnieniadoty-
cząceuczuć.Wtejtematycznejcałościdasięwyróżnićtrzygłównedziały.
Napierwszydziałskładająsiędwiekwestiewstępne.Naturalnym
punktemwyjściarozmyślańdotyczącychludzkiegodziałania,któreTomasz
utożsamiazdziałaniemzależnymodwoli,jestpojęciedobrowolności(vo-
luntarium),objaśnianewkwestii6.Ponieważzaśjednymzpowodów
niedobrowolnościdziałaniamożebyćbrakwiedzyojegookolicznościach,
wkolejnejkwestii7przeprowadzonazostajeanalizaokoliczności(circum-
stantiae),którabędziestanowićtakżeważnąpodbudowędladalejrozwi-
janejkoncepcjiróżnychformdobraizławludzkimdziałaniu.
CentralnąpozycjęwTraktaciezajmujeblokkwestiiod8do17,
przedstawiającychróżneaktywoli,atakżezwiązaneznimiaktyintelek-
tu,któredasięwyróżnićwstrukturzeludzkiegodziałania.Przedmiotem
analizyTomaszazAkwinusątutajprzedewszystkimaktysamejwoli,
czyliczynnościspełnianeprzezniąsamą(abipsavoluntateeliciti);Tomasz
omawiawięcnajpierw(wkwestiach8-12)wolicjonalneaktyodnoszące
siędocelu,amianowiciewęziejrozumianąwolę,czylichcenie(voluntas),
cieszeniesię(fruitio)orazintencjęlubzamiar(intentio),następniezaś
(wkwestiach13-16)rozpatrujeaktydotyczącerzeczypotrzebnychdocelu:
wybór(electio),intelektualnączynnośćpoprzedzającąwybór,czylinamysł
(deliberatio),odróżnianeodwyboru,chociażnaogółpokrywającesię
znimprzyzwolenie(consensus),awreszcieużycie(usus).Wkońcowej
kwestii17tegocentralnegoblokuTomaszkierujeswojąuwagęnaakty
woliwsensieczynnościnakazywanychprzezwolę(avoluntateimperati),
uwyraźniającprzedewszystkimsamopojęcienakazu,którywychodziod
władzduszyiprowadzidozewnętrznegodziałania.
