Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kino,antropologia,transcendencja
9
najegoprzeżywanie.Podobnąfunkcjęustanawianiasensu,tłumaczeniarzeczy-
wistości,spełniałyniegdyświelkiemity7:uZwiązekżyciaiopowieściobjawiasię
teżiztejracji,żedziałanialudzkiemogąznajdowaćsięwpolusymbolicznych
odniesień”8.Jednymzpodstawowychzadańantropologakulturyjestnietylko
interpretacjatekstówkulturowych,aleujawnianieichzawartościsymbolicznej
orazmechanizmówoddziaływanianaodbiorcę.Filmpozostajedlaantropologii
kulturowejatrakcyjnymmedium,nietylkozewzględunaprzenoszone,często
ukrytetreścisymboliczneinarracjemityczne,alerównieżdlatego,żejestsztuką
wwielkimstopniukształtującąwspółczesnąikonosferęiwyobraźnię9.
Sztuka,literaturaifilmsąważnymielementaminaszegoduchowegożycia:
Mit,rytuał,sztuka-towedługantropologiikulturytrzysposobyautosakralizacji
człowieka,azarazemtrzyemocjonalneodpowiedzinaważneintelektualnepytanie
-czymjestświat?Zarównomit,jakrytuałisztuka,któresamesątrzemaogólnymi
odpowiedziamioptymistycznymi,zawierająwsobiewieleszczegółowychodpo-
wiedzinainnepytaniaczłowiekadotyczącejegosamego10.
Jakonarracjaosprawachwyjątkowejwagi,lubtylkopozorniezwyczajnych,
literaturakontynuujetradycjęwielkichhistoriiopowiadanychwmitachwyja-
śniającychpoczątkiczłowiekaiświataorazichsens.Przejmującodnarracjimito-
logicznejwielezjejtoposów,zmieniajednakniecosposóbopowiadaniaipostaci
bohaterów,choćwistocierzeczywciążpozostajewpobliżucentrummonomitu11.
MówiącjęzykiemEliadego,zapomocąipośrednictwemliteraturyobja-
wiasięnamcośdużostarszegoipotężniejszego,conazywałonsferąobrazówlub
poprostusacrum12.Oczywiście,jegoelementy,obecnewliteraturzelubkinie,
7Zob.:M.Eliade,Sacrum,mit,historia.Wybóresejów,wybóriwstępM.Czerwiński,
tłum.A.Tatarkiewicz,PaństwowyInstytutWydawniczy,Warszawa1993;tegoż,Próba
labiryntu.RozmowyzClaude-HenriRocquetem,tłum.K.środa,WydawnictwoSen,War-
szawa1992;J.Campbell,Potęgamitu:rozmowyBillaMoyersazJosephemCampbellem,
oprac.B.S.Flowers,tłum.I.Kania,SpołecznyInstytutWydawniczyZnak,Kraków2007.
8D.Czaja,Sygnaturaifagmentś,s.187.
9Oproblematyceinterpretacjiiodczytaniasensówdziełafilmowegozob.:D.Cza-
ja,Symboliflm.Uwagimetodologiczne;W.Szpilka,Zobaczyćświat.Etnografawobecfl-
muikulturymasowej;W.Michera,WyobraźniaalchemicznaWerneraHerzoga.Egzegeza
symbolicznaflmu„Szklaneserce”;M.Sznajderman,„StaryGringo”.MotywDonKichota
wflmieiliteraturze,uKonteksty.PolskaSztukaLudowa”1992,nr3-4.
10M.Sokołowski,Kościół,kino,sacrum.Wposzukiwaniudefnicjiflmówotematyce
religijnej,OficynaWydawniczaKastalia,Olsztyn2002,s.65.
11MEliade,Próbalabiryntuś,s.180.Por.:tegożautora,Aspektymitu,tłum.
P.Mrówczyński,WydawnictwoKR,Warszawa1998,s.198;J.Campbell,Potęgamituś,
s.20-23.
12Zob.:A.Rega,Człowiekwświeciesymboli.AntropologiaflozofcznaMirceiEliade-
go,ZakładWydawniczyNomos,Kraków2001,s.13-24.
