Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kino,antropologia,transcendencja
21
Zarównopopkultura,jakiwspółczesnekinorodemzHollywoodmająsłużyć
głównierozrywce.Amerykańskiefilmyniesąodtejprzywarywolne.Antropolog
kulturypowinienbyćdalekioddoszukiwaniasięwnichukrytychsymboli,mi-
tówirefleksówznaczeńrodemzodległejkulturytradycyjnej.Współczesnemito-
logiepopularneniereprezentujątegosamegowzorcamitycznego,októrympi-
sałEliade.
JednaktwórczośćDarrenaAronofsky’ego,wmojejocenie,pozostajeczymś
więcej,niżuzwyczajną”popkulturowąrozrywką.Możnawniejodnaleźćpewne
znanehumanistomtropykulturoweimotywy,jakchoćby:inicjacyjnawędrów-
ka,symbolicznyjęzykodwiecznychmitów,obrazującytęsknotęczłowiekazasa-
crumczyarchetypicznepostacibohaterówkulturowych,przeżywającewątki
mityczne.Oczywiście,wwersjiprzekształconejprzezkulturęwspółczesną,przy-
pominającejoistnieniudalekichrefleksówtreścikulturtradycyjnych,pierwot-
nych,jakiebadałEliade.Wkońcu,jakmawiałkandydatdoliterackiejnagrody
NoblaiautorTraktatuohistoriireligii,literaturajestcórkąmitologii,poruszającą
tesame,odwiecznemotywymityczne,jakwalkadobrazezłem.Czymżeinnym
jestkinoiwybitnefilmowenarracje,jeśliniedalekimkrewnymmitycznychnar-
racji,sagibaśniopowiadanychprzezszamanówwuświęconysposób,takbywy-
wołującsilneemocjeukazaćsłuchaczomsensświatailudzkiejegzystencji?
FilmyAronofsky’ego,rozumianejakowspółczesne,filmowenarracjemitycz-
ne,wrazzichsymbolicznązawartością,niesąjedynieformąopowieścizamykają-
cąsięwobrazachisłowach.Wiążąsięmocnozeświatem,wpisującwparadygmat
wielkichopowieści,wciążnanowo,choćinaczej,powtarzanychprzezczłowieka.
DlategowartodziełoAronofsky’egointerpretowaćiprzeżywać,przyglądając
musięprzezpryzmatmitycznychfigurzaklętychwobrazachfilmowych.Nie
zamierzamukrywaćfaktu,żelubiękinotegoreżysera,budzionowemniesil-
neemocje,mogęutożsamiaćsięzjegobohateramiidokonywanymiprzeznich
wyborami.Większośćzjegofilmówoglądałempowielokroć,zakażdymrazem
taksamomocnojeprzeżywając,aczasemznajdującwnichcośnowego.Wpew-
nymsensiepodzielampoglądyAronofsky’egonawspółczesnąkulturęiświat,
wtymjakżepesymistycznespojrzenienaczłowieka.Niejestonbynajmniej
pupilemHollywood,raczejpozostajeoutsiderem.Należydostosunkowonie-
wielkiegogronareżyserówamerykańskich,tworzącychsztukęfilmową,niezaś
zwykłykicz.Zarzucasięmuprzesytśrodkówwyrazu,nadmiarużywanychka-
drówicharakterystycznychujęć,aniektórezjegofilmów,jakchoćbyMother!
sąniezrozumianeprzezkrytykówiotrzymująichnegatywneopinie.Jakowidz
jestemwielbicielemkinatranscendentnego,awięcwsztucefilmowejposzuku-
jęczegoświęcejniżrozrywka.Takiekino,ambitneipełnepradawnychwźró-
dleopowieści,jestdlamnieważne,możenawettakważne,jaksamaliteratura.
DarrenAronofskyjakniktzawładnąłmoimsercemiumysłem,oczarowującmnie
jakowidza.Dziękijegofilmomwciążmogępodróżowaćdoświatówwyobraźni
poetyckiej,gdzieukrytesymboleprzemawiajązcałąmocąEliadowskiejmitolo-
gii,pozwalającnanowoprzeżywaćodwiecznemotywykulturowe.
