Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Społeczneświatypamięciiichdziałacze.Wprowadzenie
ułatwieniawpodróżowaniunaLitwęiUkrainę,aczęściowotakżenaBiało-
ruś,nieprzyniosłyzwiększeniazainteresowaniaaniznacznegoposzerzenia
wiedzyotychterenach.Jednązprzyczyntakiegostanurzeczyjestniewiel-
kiewsparciepaństwowedlaorganizacjikresowychiinicjatywupamiętniają-
cychdawneKresyWschodnie.Sytuacjatawynikazpostrzeganiategorodzaju
pamięcijakopotencjalnierewizjonistycznejikłopotliwejwrelacjachPolski
zewschodnimisąsiadami,azatemniebezpiecznejtakżedlajejmiędzynaro-
dowejpozycji(por.Beauvois1994;Zarycki2014).Ważnącezurąwhistorii
pamięcioKresachjest,moimzdaniem,rok2004,kiedyPolskaweszłado
UniiEuropejskiej,anaUkrainiewybuchłapomarańczowarewolucja.Oby-
dwawydarzeniamiałyzróżnicowane,niekiedynawetprzeciwstawne,kon-
sekwencjedlapamięcizbiorowejwPolsce,wtymdlapamięcioKresach.
WejściedoUniiEuropejskiejzwróciłocoprawdamyśleniespołeczeństwa
wstronęprzyszłościidyskursurozwojowego,leczjednocześniewydarzenie
tozaczętoprzedstawiaćniejakodołączeniedoeuropejskiejwspólnoty,ale
jakoDpowrót”doniej10.Takisposóbnarracjiwymagałspojrzeniawprze-
szłość.ZkoleipomarańczowarewolucjanaUkrainiezmieniłanastawienie
polskiegospołeczeństwadoUkraińcównabardziejpozytywne,leczjedno-
cześnieujawniłafunkcjonowaniewtymkrajuorganizacjiprezentującychsię
jakokontynuatorzyideologiinacjonalistówprzedwojennychiczasówwojny.
Próbydokonaniasymbolicznegopojednaniairozliczeniaprzeszłościnapo-
ziomiepolitycznymniepowiodłysię(por.Wigura2011:93-104),awpro-
wadzaniedooficjalnejpamięcizbiorowej(publicznej)naUkrainiepostaci
iorganizacjiuznawanychprzezPolskę(wtymprzedewszystkimprzezprze-
siedleńcówzKresówPołudniowo-Wschodnichiichorganizacje)zazbrod-
niczezjednejstronywzmocniłokonfliktpamięcimiędzyobomakrajami,
azdrugiej-sprawiło,żeproblematykata(szczególniekwestieludobójstwa
naWołyniuiwMałopolsceWschodniej)zaczęłabyćszerzejobecnawdys-
kursiepublicznymwPolsceistałasięczynnikiemmobilizującymdlaczęści
organizacjikresowych.
HistoriapamięcioKresachprzeszłazatemprzemianęodelementuze-
pchniętegonamarginespamięcizbiorowejizamkniętegoniemalwyłącznie
wramachprzekazurodzinnego,przezDeksplozję”pamięciwpoczątkach
transformacjiustrojowej,postopniowepopadaniewsferęspołecznejobo-
jętności,aleimitologizacjęwramachpamięciniektórychśrodowiskspołecz-
nychzwiązanychzKresami(por.Traba2009).Obecniepamięćtaniejestani
zakazana,anizwalczana,aleniejestteżintensywniewspieranaprzezpaństwo
iniestanowikluczowegoelementupolskiejpamięcizbiorowej.
10Tegotypunarracja,opartanahistoriiipamięcizbiorowej,pomagałabudowaćzbioro-
wepoczuciewłasnejwartości,przeciwstawiającsiędomniemanemuwizerunkowiPolaków
(apodobnietakżeinnychspołeczeństwEuropyŚrodkowej)jakonarodu,któryniejestjeszcze
wpełniDeuropejski”(por.Forrester,Zaborowska,Gapova2004).
