Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PrzesiedleniazKresów
15
PrzybadaniupamięcioKresachważnejestpoczynienieuwagocharak-
terzeterminologicznym,gdyżterminytakiejakDKresy”,DKresowiacy”czy
DprzesiedleńcyzKresów”postrzeganesąniekiedyjakonacechowaneideolo-
gicznieiwzwiązkuztymkontrowersyjne(por.Bakuła2006;Kasperski2007;
Zarycki2014).Dlategoteżsposóbichdefiniowaniastanowijedenzprzed-
miotówmoichbadań.Musiałamjednakrozstrzygnąć,jakkomunikowaćsię
zczytelnikami,idlategoprzyjęłamokreślonysposóbużywaniatychtermi-
nów(różnesposobyichdefiniowaniaomawiamwrozdziale3).PrzezDKresy”
rozumiemterenypółnocno-wschodnie,wschodnieipołudniowo-wschodnie
IIRzeczypospolitej,którepozakończeniuIIwojnyświatowejnieznalazłysię
jużwgranicachnowegopaństwapolskiego.Zkoleiosoby,któreprzyjechały
powojnieztychterenównaziemieznajdującesięwnowychgranicachPol-
ski,określammianemDprzesiedleńcówzKresów”.Wstosunkudotychludzi
stosowanonajczęściejoficjalneokreślenieDrepatrianci”,atakże,wjęzyku
potocznym,DZabużanie”oraz-rzadkonapoczątkuprocesuprzesiedlania,
adużoczęściejwspółcześnie-DKresowiacy”.Zkoleiwśrodowiskachorga-
nizacjikresowychokreślasięichmianemDwysiedlonych”lubDwypędzonych”
(oraz-bardzorzadko-ekspatriantów).
Zproblemamiterminologicznymiprzybadaniutejproblematykizmaga
sięwielubadaczy.JerzyKochanowskiużywałwswojejpracykilkuterminów
równolegle,uzasadniająctonastępująco:DTerminologiastosowanadoopi-
suprzymusowejmigracjipolskichobywateliwlatach1944-1946wciążjest
przedmiotemdyskusji.Zamiastterminówstosowanychwtychlatach(«ewaku-
acja»lub«repatriacja»),proponujęużywanieterminów«przesiedlenie»,«przy-
musoweprzesiedlenie»,«deportacja».Wekstremalnychprzypadkach,jakna
Ukrainie,termin«wypędzenie»takżejestodpowiedni”(2001:150,przypis8).
WniniejszejksiążceprzyjęłamterminDprzesiedleńcy”,gdyżdobrzeokreśla
podstawowącechętychosób-przemieszczeniesięzmiejsca,wktórymza-
mieszkiwaliodlat,iosiedleniesięwnowymmiejscu(zob.Kersten1997:
19).SłowoDrepatrianci”stosowanebyłoprzezwładzePRL,byzaznaczyć,że
sątoludzieDwracającydoojczyzny”,choćnieoddawałotoichrzeczywistego
statusu(natenzabiegterminologicznyzwracauwagęwieluautorów,np.Ker-
sten1997;Ruchniewicz2000;Szaruga2001).Takżeużywanepotoczniesłowo
DZabużanie”niemożebyćstosowanedowszystkichprzesiedleńców-trud-
nojestokreślićtymmianemkogoś,ktoprzyjechałspodWilnadoLidzbarka
WarmińskiegoczyGdańska.TerminDKresowiacy”jestzkoleikontrowersyjny
dlawieluosób,któreprzybyłyzKresów(oczympiszęszczegółowowroz-
dziale3).OkreśleniatakiejakDwysiedleni”czyDwypędzeni”dobrzeoddają
doświadczeniawiększościztychosób,którezostałyzmuszonedowyjazdu11,
11OkreśleniatewpisująsięponadtowsposóbmówieniaoprzesiedleniachNiemców
