Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Społeczneświatypamięciiichdziałacze.Wprowadzenie
lecznieoddająsytuacjiwszystkichprzesiedleńców.Częśćznichbowiem
(wedługszacunkówokoło10%)przedostałasiędoPolskinawłasnąrękę,
pozasystemempaństwowejDrepatriacji”(por.Kochanowski2001:139);jedni
bardzochcieliprzyjechaćdoDnowejPolski”,choćimtoutrudniano(jakto
miałomiejscenaprzykładwniektórychregionachBiałorusiczynaterenach
wiejskichLitwy-por.Srebrakowski2001),coniekiedysprawiało,żeuciekali
zeswoichdomówidopieropoprzekroczeniugranicyrejestrowalisięjako
Drepatrianci”;zkoleiinnidoostatniejchwiliniechcieliopuszczaćswoich
siedzib(jakwprzypadkumieszkańcówLwowa-por.Kochanowski2001;Ma-
karczuk2001);jedniDrepatriowani”bylizmiejsc,gdziemieszkaliodpoko-
leń,ainni-zmiejsc,doktórychuciekli,porzucającdomyjużwcześniej(jak
wprzypadkuludnościocalałejzrzeziwołyńskiej).Częśćprzedostałasiędo
Polskionowychgranicachjeszczeprzedichostatecznymustaleniem,wtrak-
ciedziałańwojennych,niemogącwiedzieć,żenastąpiązmianyijużnigdy
niewrócądodomów;innizostaliwywiezieninaSyberięlubdoazjatyckich
republikZwiązkuRadzieckiegoistamtądwracalidoojczyzny;innizkoleizo-
staliwywiezieninarobotyprzymusowedoNiemieci,wracającznich,znaleźli
sięwnowychgranicachkraju;jeszczeinniwrócilijakożołnierzeLudowego
WojskaPolskiego;awreszcieostatniagrupaosób,którenastałezmieniły
miejscezamieszkanianaKresachnamiejscezamieszkaniawewspółczesnej
Polsce,toci,którzyskorzystalizmożliwościprzesiedleniasię(zwanegoofi-
cjalnieDrepatriacją”)wprowadzonychjużpo1989roku(izrobilitodobro-
wolnie).NajwiększągrupęwśródwszystkichDprzesiedleńców”stanowiąci,
którzyprzyjechalidoPolskiwramachumówoewakuacjiludnościpolskiej
iżydowskiejzterenówLitewskiej,BiałoruskiejiUkraińskiejSocjalistycznej
RepublikiRadzieckiej,zwanioficjalnieDrepatriantami”,iktórzymieligłębo-
kiepoczucie,żedecyzjaoprzyjeździeniezostałaprzeznichpodjętawpełni
dobrowolnie,alewymuszonaokolicznościamiiustaleniami,którewprowa-
dzonobezpytaniaichozdanie.JakpodkreślaKrystynaKersten,bezwzglę-
dunato,jakoficjalnieipotocznieokreślanoprzesiedleniaiinnegorodzaju
ruchyludnościwczasiewojnyipojejzakończeniu,wszystkiełączywspólny
mianownik:Djestnimprzymusowelubwywołaneprzymusemsytuacyjnym
trwałewzałożeniuwyrwaniezrodzimegośrodowiska-«małejojczyzny»,
spowodowanewoląpaństwa,wimięinteresunarodowegolubimperialne-
go”(Kersten1997:17).Abyobjąćjednymokreśleniemtakróżnetrajekto-
riebiograficznedotyczącezmianymiejscazamieszkanianastałe,przyjęłam
terminDprzesiedleńcy”.
zterenówzachodnichipółnocnychwspółczesnejPolski.DoświadczeniatejgrupyNiemcówsą
niekiedyprzedstawianejakoanalogicznedodoświadczeńprzesiedleńcówzKresów(por.Traba
2009).Wśródczłonkóworganizacjikresowychniemajednakzgodycodotego,czywpisywa-
niesięwtenniemieckidyskursjestkorzystne,czyteżnieiczymówienieopodobieństwietych
doświadczeńniezacieraróżnicymiędzysprawcamiiofiaramiwojny.
