Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Transmissiohereditatiswprawierzymskim
dzającjakozasadęnabyciegoautomatyczniezchwiląprzyjęciaspadku.
Zkoleiwraziequerellainofciositestamentispadeknabywanodopierona
podstawiewyrokusądowego18.
1020
Transmissioexcapiteinfantiae
Wdawnymprawierzymskimmomentpowołaniadospadkuzregułynie
pokrywałsięzchwiląjegonabycia19.Majątekspadkodawcyprzednaby-
ciemnosiłnazwęspadkuleżącego(hereditasiacens)20.Początkowopra-
wodoprzyjęciaspadkumiałocharakterściśleosobistyinieprzechodziło
nadziedzicówpowołanego.Wsytuacjigdypowołanydospadkuheres
extraneuszmarłprzedwyrażeniemwoliprzyjęciaspadku,powołanienie
przechodziłonajegodziedziców,lecznadalszeosobypowołanedodzie-
dziczeniapospadkodawcy,np.substytutów,czykolejneklasyistopnie
dziedzicówabintestato21.Odtejzasadyprawopretorskiezaczęłowpro-
wadzaćpewnewyjątki,abywreszcienagruncieprawajustyniańskiego
zredagowaćjakozasadępowszechnądopuszczalnośćtransmisjispadku.
Istotawłaściwejtransmissiopolegałanaprzejściuwdrodzedziedziczenia
prawadonabyciaspadkunadziedzicówpowołanego.Instytucjatadoty-
czyłaoczywiścietylkoextraneiheredes22.
Początkowo,jakwskazano,transmisjawprawierzymskimbyłaniedo-
puszczalna,cowyrażałosięwzasadziehereditasdelatanondumadquisi-
tanottransmittituradheredes23.Późniejwsytuacjigdyosobapowołana
dodziedziczeniazmarłaniezłożywszyoświadczeniaoprzyjęciuspadku
zważnejprzyczyny(np.wskuteknieobecnościzpowodusprawpaństwo-
wych),pretornazasadziewyjątkuudzielałspadkobiercypowołanego
inintegrumrestitutio.Byłatotzw.transmissioexcapiteinintegrumre-
stitutionis,wrzeczywistościsprowadzającasiędozastosowaniaogólnych
18W
.Litewski,Rzymskieprawo...,s.338.
19Wyjątekstanowiłopowołanienecessariiheredes.TakW
.Rozwadowski,Praworzymskie...,
s.222.
20SzerzejW
.Osuchowski,Hereditasiacens.Poglądyjurydycznenaistotęspadkuleżącegowrzym-
skimprawieklasycznymijustyniańskim(w:)Rozprawyprawnicze.Księgapamiątkowadla
uczczeniapracynaukowejK.Przybyłowskiego,red.W
.Osuchowski,M.Sośniak,B.Walaszek,
Kraków-Warszawa1964,s.209in.
21K.Kolańczyk,Prawo...,s.487.
22W
.Litewski,Rzymskieprawo...,s.341.
23V
.Polacco,Dellesuccessioni,Milano-Roma1937,s.58in.
37