Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Transmisjaspadkuwujęciuhistorycznymiprawnoporównawczym
regułinintegrumrestitutio,któraprzechodziłanaspadkobierców.Oprócz
tego,zchwiląśmiercisuusheresjegosuusheresotrzymywałodpreto-
raiusabstinendi.Sytuacjęnazywanotransmissioexcapitesuitatis.Nie
byłatojednaktypowatransmisjaspadku,gdyżsuusheresnabywałspadek
zmocyprawazazwyczajjużwchwilijegootwarcia24.
Dopierowokresiepoklasycznymzaczęłypojawiaćsięprzypadkiwłaściwej
transmissio.Jejistotapolegałanatym,żejeślipowołanyinfans,pozostają-
cypodwładząojcowską,zmarłprzedzłożeniemoświadczeniaoprzyjęciu
spadku,toprawotakieprzechodziłonajegopaterfamilias.Pierwotnie
uprawnienietopostrzeganojakoefektwładzyojcowskiej,adopieropóź-
niejjakoskutekodziedziczeniaprawadoprzyjęciaspadku(transmissio
excapiteinfantiae)25.WczasachTeodozjuszaIIzchwiląśmiercispadko-
biercybędącegozstępnymspadkodawcyprzeddatąotwarciatestamentu
prawodoprzyjęciaspadkuprzechodziłonajegodzieci(transmissioexiure
sanquinislubtransmissioTeodosiana)26.ZkoleiwedługJustyniana,jeśli
nieupłynąłrokodchwilidowiedzeniasięprzezspadkobiercęopowoła-
niugodospadku,jegospadkobiercymogliprzyjąćspadekwciągureszty
tegoterminu27.Wprzypadkuzaśgdypowołanyniewiedziałopowołaniu
godospadku,termindoprzyjęciaspadkuzaczynałbiecoddatyśmierci
transmitenta(transmissioIustiniana).TozasprawąJustynianawsposób
wyraźnyiznamiennyodwróconozasadęniedopuszczalnościtransmissio
wregułędziedziczeniaprawapowołaniadospadku28.
Sumując,transmissiohereditatiswprawierzymskimoznaczałoprawo
przyjęciaspadku(wokreślonymterminie)nieprzezsamegopowołanego,
leczprzezjegospadkobierców.Wpraktycesytuacjarzymskiegotransmi-
tariuszaprzypominałapozycjęosoby,narzeczktórejbeztestamentowy
heresextraneusjeszczeprzedprzyjęciemspadkuodstąpiłprzedpretorem
prawopowołaniagodospadku(iniurecessiohereditatis).Wprzypadku
takiejiniurecessionanabywcęprzechodziływszystkieuprawnieniaspad-
24K.Kolańczyk,Prawo...,s.488.
25W
.Litewski,Rzymskieprawo...,s.341.
26F.Galgano,Acquistoereditarioe‘transmissiodelationis)inalcunecostituzionidiTeodosioII
eValentinianoIII,Studiaetdocumentahistoriaeetiuris1998,nr64,s.297in.
27K.Kolańczyk,Prawo...,s.488.
28W
.Litewski,Rzymskieprawo...,s.341.
38