Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Cytowska,Trudnedrogiadaptacji,Kraków2012
ISBN:978-83-7850-051-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
1.1.Adaptacjawujęciubiologiczno-psychologicznym
27
rozwojupoznawczegodziecka.Gdybywięcobiewspomnianefunkcjeod-
nieśćdostrukturpoznawczychdziecka,możnaspróbowaćwyjaśnićichrolę
wtakiotosposób:asymilacjajesttoproces,wktórymnowyprzedmiot,idea
zostajązrozumianewkategoriachpojęćlubczynnościjużprzezdzieckozna-
nych.Umożliwiaonjednostcedziałaniewnowychsytuacjachiwobecnowych
problemówzapomocąjużistniejącychschematów.Schematjestwewnętrzną
reprezentacjąokreślonychczynnościfizycznychlubumysłowych.Wmiarę
rozwojutewrodzoneschematyintegrująsięzesobąistająsiębardziejroz-
winięte,agdydzieckoreagujenaoddziaływanieśrodowiska,powstającał-
kowicienoweschematy(zmianyilościowe).Fundamentalnedlainteligencji
sąschematyskładającesięzwiedzyorzeczachizdarzeniachorazzwiedzy,
jakrobićróżnerzeczy.Wkażdymakciedziałaniaobecnyjestschemat–ro-
dzajpoznawczegoplanustosowanegoprzezjednostkędorozwiązaniadanego
problemu.Akomodacjajestkomplementarnymprocesem,któryumożliwia
człowiekowimodyfikowaniepojęćiczynnościtak,bypasowałyonedono-
wychsytuacji,przedmiotówiinformacji.Pozwalazmieniaćistniejącesche-
matylubwytwarzaćnowe–zmianyjakościowe(Piaget1972,s.99).
Zewzględunaichniezmiennąnaturęasymilacjaiakomodacjasąstały-
mifunkcjamistrukturpoznawczych.Zanimdzieckonabędzienowejwiedzy,
znajdujesięwstanierównowagi–harmoniipoznawczej.Stantenzostaje
zakłóconywtedy,kiedyjednostkanapotykacośnowegolubwymagającego
innegopodejścia,wówczasuruchamiająsięprocesyasymilacjiiakomodacji
wceluprzywróceniahomeostazy.Piagettwierdzi,żeskonsolidowanieako-
modacjizasymilacjąjestniezbędnedozachowaniamiędzynimirównowagi.
Wtensposóbzmieniająsięstrukturyumysłoweirozwijająsięzdolnościpo-
znawczewyznaczającemożliwościadaptacyjneczłowieka.Kolejnestruktury
konstruująsięnabaziepoprzednich6,aichautosterownośćisamoregulacja
doprowadzajądowymuszonejprzezsystemrównowagi.WedługPiagetaroz-
6Piagetwyszedłzzałożenia,żedziecimyśląinaczejniżdorośli,aichrozwójpoznawczyprze-
chodziprzezczteryuniwersalneetapy,czyliuwszystkichdziecimatęsamąkolejność:
1.Okressensomotoryczny(inteligencjipraktycznej)–do2.r.ż.Wciągu1.r.ż.sekwencjesen-
somotorycznesąkoordynowane(np.ssaniezchwytaniem,patrzeniezmanipulowaniem).
Jednakdzieckoniemajeszczezdolnościdosymbolicznegoreprezentowaniaprzedmiotów
wumyśle.Zaczynasięrozwójwyobrażeńoprzedmiotach,costanowipunktwyjściaprzy-
szłegorozwojupojęć.Dziękipowstawaniusensomotorycznychschematówoperacjinakon-
kretnychprzedmiotachznajbliższegootoczeniadzieckoopanowujezasadęstałościprzed-
miotów.
2.Okresprzedoperacyjny(inteligencjireprezentującej)–od2.r.ż.do7.r.ż.Wtymokresie
dzieckoopanowujejęzyk,uczysięmyślowychprzedstawieńimożesobiewyobrażaćprze-
biegdziałaniabezwykonywaniago.Rozwijająsiępewnepojęciatopologiczne,takiejak:
blisko–daleko,razem–oddzielnie,czasowe:przedtem–potem.Występujeodróżnianie
gurgeometrycznych:koło,trójkąt,kwadrat.Jednakdzieciniepotraąjeszczezrozumieć
