Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
B.Cytowska,Trudnedrogiadaptacji,Kraków2012
ISBN:978-83-7850-051-3,©byOficynaWydawnicza„Impuls”2012
1.1.Adaptacjawujęciubiologiczno-psychologicznym
37
odseparowanejfunkcjiumysłu.Intelektualnaaktywnośćrozciągasięnaśro-
dowiskoijestróżnieformowana,odwołujesiędorozmaitychaspektóworga-
nizacjisystemuorganizm–środowisko.Organizacjasystemujestwynikiem
rozwojufilo-iontogenetycznego:podmiotprzechodziprzezówrozwójoraz
nabywawłaściwościicech,np.morfologicznych(receptoryzmysłów–oko,
ucho,skóraitd.),żebymócdziałać.
Autorinteresującowyjaśniaprocesstymulacjidodziałania.Reakcjapod-
miotuniepojawiasięjakoefektstymulacji,leczodwrotnie–topobudzenie
jestrezultatemdziałaniapodmiotuwtedy,kiedypodmiotjestprzygotowany
dodziałaniawokreślonysposób.Przeorganizowanysystem,wskazującnie-
którezmianyśrodowiskajakobodziec,jestwięcprezentowanyprzedpoja-
wieniemsięzmiany.Podmiotniejestreaktywnynabodziec,leczzachowanie
podmiotuokreślazmianęwśrodowisku,któramożedziałaćjakostymulant
ijestpotrzebnajakoczęśćorganizacjisystemuniezbędnadoosiągnięciapo-
żądanegorezultatu.Wdodatkupercepcjabodźcajestwynikiempoprzed-
niejorganizacjiorazwcześniejszychprezentacjibodźca(doświadczenie),nie
stanowiefektustymulacji,ponieważbodziecjesttylkojednymzelementów
wsystemierealizującympercepcyjnerezultaty(Järvilehto1998).
Wtensposóbsystemsięrozwija.Wprzedstawionejkoncepcjiniechodzi,
jakwewcześniejanalizowanychpodejściach,oprzystosowanienazasadzie
odzyskiwaniarównowagipozaistniałej,bodźcotwórczejzmianiewsystemie.
Ważnejestto,żezmianaaktywizujedodziałanianiejakoreakcjanabodziec,
leczmacharakterzłożonegorezultatu,będącegowynikiempoprzednichdzia-
łańiorganizacjiróżnychelementówsystemu.Efektzachowaniaczłowiekasty-
mulujewięcinneelementysystemudouwzględnieniaowegoefektuwswoim
postępowaniu,aletakżedoprzewidywanianapodstawiewcześniejszychdo-
świadczeń,jakreagowaćnakolejnezmiany–cooczywiścieświadczyowłaści-
wościachrozwojowychiprzystosowawczychsystemuorganizm–środowisko.
Wewnętrznastymulacjabędącawynikiemzmianywsystemiepobudza
zachowanieczydziałanie,któreprowadzidopewnegorezultatu,tenznów
wywołujezmianęwyzwalającądziałanie,jednakefektwcześniejszychzacho-
wańpodmiotumawpływnawynikobecnejreakcji,jakodoświadczenie,które
określanowemożliwościrealizowaniazachowania.Dlategometodologiczne
wskazówkiautorateoriiukierunkowująbadaczynaefektdziałania,odniego
należyrozpocząćanalizęsystemu.PonadtoJärvilehtopodkreślaznaczenie
swojejkoncepcjiwzrozumieniuróżnegotypuproblemówspołecznych–
chorób,niepełnosprawności,zaburzeńsocjalizacji.Atodziękiodrzuceniu
podejściaopartegonaprzekonaniu,żewspomnianeproblemysąwłaściwoś-
ciamijednostki,narzecztwierdzenia,iżpojawiająsięonejakowynikrelacji
wewnątrzjednolitegosystemuorganizm–środowisko(Järvilehto2009).
