Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niebezpieczna,osadnikówbowiem,gdysięjakotakoosiedli
izagospodarowali,ścierałynapadytatarskie.Odwiedzalijątylko
częstoZaporożcydlagonówbobrowych,dlazwierzairyby,wczasie
bowiempokojuwiększaczęśćNiżowcówrozłaziłasięzSiczynałowy,
czyli,jakmówiono,na„przemysł”powszystkichrzekach,jarach,
lasachikomyszach,bobrującwmiejscach,októrychistnieniunawet
małoktowiedział.
Jednakżeiżycieosiadłepróbowałouwiązaćsiędotychziemjak
roślina,którapróbuje,gdziemoże,chwycićsięgruntukorzonkami
irazwrazwyrywana,gdziemoże,odrasta.
Powstawałynapustkachgrody,osady,kolonie,słobodyifutory.
Ziemiabyłamiejscamiżywna,anęciłaswoboda.Alewtedydopiero
zakwitłożycie,gdyziemieteprzeszływręcekniaziów
Wiśniowieckich.KniaźMichałpoożenieniusięzMohilankąpoczął
starowniejurządzaćswojezadnieprzańskiepaństwo;ściągałludzi,
osadzałpustki,zapewniałswobodydolattrzydziestu,budował
monasteryiwprowadzałprawoswojeksiążęce.Nawettakiosadnik,
któryprzymknąłdotychziemniewiadomokiedyisądził,żesiedzi
nawłasnymgruncie,chętnieschodziłdorolikniaziowego
czynszownika,gdyżzaówczynszszedłpodpotężnąksiążęcąopiekę,
któragoochraniała,broniłaodTatarówiodgorszychnieraz
odTatarówNiżowców.Aleprawdziweżyciezakwitłodopieropod
żelaznąrękąmłodegoksięciaJeremiego.ZaCzehrynemzaraz
zaczynałosięjegopaństwo,akończyłohet!ażpodKonotopem
iRomnami.Niestanowiłoonocałejkniaziowejfortuny,
boodwojewództwasandomierskiegopocząwszyziemiejegoleżały
wwojewództwach:wołyńskim,ruskim,kijowskim,ale
naddnieprzańskiepaństwobyłookiemwgłowiezwycięzcyspod
Putywla.
TatardługoczyhałnadOrłem,nadWorskląiwietrzyłjakwilk,
nimośmieliłsięnapółnockoniapopędzić;Niżowcyniepróbowali
zatargu.Miejscoweniespokojnewatahyposzływsłużbę.Dziki
irozbójniczylud,żyjącydawniejzgwałtówinapadów,terazujęty
wkarby,zajmował„polanki”narubieżachileżącnagranicach
państwajakbrytannałańcuchugroziłzębemnajeźdźcy.
Tożzakwitłoizaroiłosięwszystko.Pobudowanodroginaśladach
dawnychgościńców;rzekiujętogroblami,któresypałniewolnikTatar
lubNiżowiecschwytanyzbroniąwrękunarozboju.Tamgdzie
niegdyświatrgrywałdzikonocaminaoczeretachiwyływilki
