Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
17
DlategowłaśniedlaHeglafilozofianiejestjużpozaczasowa.Niemawłas-
nejpuliczasu,niezależnejodczasuhistorycznego,którązużywałabywtoku
myślenia,bezwpływunajegorezultat.Przeciwnie:myślenieodbywasię
wściśleokreślonymmomencie,aprzedmiotmyśleniapowstajepoprzezod-
rzucenienazewnątrz-wHeglowskimjęzyku:założenie(Voraussetzung)14-
wszystkiego,czymonniejest,naczelezkażdąinnąchwilączasu,doktórej
ówprzedmiotnieprzynależy.Filozofiadialektycznastarasięzakażdymra-
zemuświadomićsobie,żejejokreślonywynikpozostajewciągłymnapięciu
zwłasnymzewnętrzem.Cokolwiekwypowiada,zdajesobiesprawę,żewy-
głaszającdanezdanie,zarazemnegatywniezakładawszystkieinnezdania.
Zkoleiwodniesieniudoczasu-każdazjejwypowiedzi,powstaławokreślo-
nymmomencie,jestmożliwazacenęusunięciawszelkichinnychwypowiedzi
wprzeszłość.Warunkiemmożliwościteraźniejszościjestnieobecnośćprze-
szłości.TopozorniebanalnezdaniemawielkąwagęodczasuHegla.Każda
powstaławokreślonymmomencieprawdafilozofiimożliwajestdlatego,że
istniejącewcześniejprawdyodeszływprzeszłośćwrazzeswoimiwarunkami
możliwości.Filozofia,którawrazzeswojąprawdąujrzyjakojejdrugąstronę
wszystkieswojewarunkimożliwości-włączniezprzeminięciemwszelkich
innychprawd-znajdziesięwcentrumteraźniejszości.Przeszłośćniebędzie
dlaniejciężarem,bowiemistniećbędzietylkojakodrugastronateraźniejszości.
Takawłaśniefilozofiazmieniaobszarswegodziałaniazrozważańnadnieza-
leżnym,jużuformowanymprzedmiotem-narozpoznaniecałościtejpostaci
świata,doktórejprzynależy;całości,którazawierawsobiewszelkąprzeszłość
taką,jakajejwłaśniesięjawi.DlategowmyśliHeglazawierasięfundamental-
nyparadoks:każdaprawdziwafilozofiajestwedługniejostateczna,ponieważ
przynosizrozumieniehistorii,któraupłynęładochwilijejpowstania.Stąddla
samejmyśliHeglatylkoonajestprawdziwa;wskazujebowiemkryteriapraw-
dziwejfilozofiiisamymtymruchemtekryteriawypełnia.
Cowięcej,owegoparadoksuniedasięprzekroczyć-naprzykładodrzu-
cającfilozofięHeglowską-ponieważwłaśnieprzekroczeniegopotwierdza.
PrzeminięciefilozofiiHeglowskiejusuwającoprawdajakorozwiązanie,ale
przesuwadoobszaruzagadki,któraznówdomagasięstosownegodlada-
nejchwilirozwiązania.Dlategoteżmodelprawdyfilozoficznej,któraistnie-
jepozaswoimiempirycznymimanifestacjami,niezależnieodupływającego
czasu-zostajezastąpionyprzeztakiefunkcjonowanieprawdy,któraściśle
przynależydookreślonejchwili.Stanowionabowiemrozwiązaniestosowne
tylkodochwilitakiej,jakaukształtowanajestnegacjąwszystkichpozostałych
momentów.
14
Por.np.tamże,s.21-25.
