Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.ŻycieidokonaniaFlorianaZnanieckiego
17
ciewPolscepodczasokupacjibyłobybardzotrudne,rozwójniemożliwy,
akolejelosówmogłybyokazaćsiętragiczne,zważywszynanazistowskie
planyeksterminacjipolskiejinteligencji,któremogłybyobjąćtakżejego
osobę.
HistoriężyciaFlorianaZnanieckiegomożnajednakpostrzegaćzupeł-
nieinaczej,jakodramaturgięuwarunkowańiwydarzeń,zktórymimusiał
sięnieustanniezmagać.ElżbietaHałaspisze,żejegożycietoburzliwa
biografia,naznaczonadoświadczeniemrebelianta,emigrantaipioniera
naukiwodrodzonejPolsceiponownietułaczaodroku1939,aodroku
1945Amerykaninazwyboru7.Trzykrotniestawiałczoładespotycznym
siłom:carskiemureżimowiblokującemuobjęciestanowiskauniwersytec-
kiegozdolnemufilozofowi,nazistowskiemuterrorowiskazującemugona
eksterminację,ajegodziełanaintelektualnąniepamięć.Wreszcietrzeci
razkiedystalinowskireżimwykluczyłgozgronatwórcówmogących
swobodnieupowszechniaćswojemyśliwOjczyźnie.
ElżbietaHałaszwracauwagętakżenapozapolitycznekontekstymini-
malizowaniaznaczeniaosiągnięćFlorianaZnanieckiego,anawetswoistej
marginalizacjijegodorobku8.Wiążesiętozdokonanymiprzezniego
wyboramicodopreferencjiokreślonychorientacjiisposobuuprawiania
nauki.Wzwiązkuzesłabnięciemzainteresowaniawsocjologiiamerykań-
skiejuprawianiemtejdyscyplinywstyluszkołychicagowskiejobniżałasię
takżerangadokonańZnanieckiego,kojarzonegozszkołą.Odroku1938
naplanpierwszywsocjologiiamerykańskiejzdecydowaniewysunęłasię
orientacjastrukturalno-funkcjonalnaicharakterystycznedlaniejmetody
ilościowe.Takżewsocjologiieuropejskiejosłabłozainteresowaniemeto-
damikwalitatywnymi,postrzeganymijakomałoprecyzyjne,uniemożli-
wiającedokonywaniepomiarów,dostarczającewynikówmożliwychdo
dowolnegointerpretowaniainiepoddającychsięweryfikacjistanowiącej
obiektywnekryteriumrzetelnościiwiarygodnościdanychempirycznych.
Prawdopodobniehegemoniametodilościowychwsocjologiiinaukach
pokrewnychorazantyamerykańskienastawieniewładzPolskiLudowej
zdecydowałyomałejpopularnościZnanieckiegowśrodowiskunaukipol-
skiejwokresiepowojennym.Jegonajwybitniejszedzieło,przygotowane
wspólniezWilliamemThomasem,ukazałosięwpolskimtłumaczeniudo-
pierowroku1976,tj.poponadpółwieczuodopublikowaniawStanach
Zjednoczonychwersjianglojęzycznej(1918–1920)9.Rzadkowznawianeby-
łytakżepolskojęzycznepraceZnanieckiego.
7E.Hałas,Znaczeniaiwartościspołeczne…,s.9–10.
8Tamże,s.10–12.
9Z.Dulczewski,OFlorianieZnanieckim,s.44.