Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
zagrożeńoddawnanienotowanych,aleprzyniosłyjejteżwyjątkowezyski.
EpokętęzamknąłwybuchIwojnyświatowej(1914),bochoćkrólowaWik-
torianieżyłajużwówczasodkilkunastulat(1901),dlajejpoddanychtrwało
jeszcze„babielato”pełnegochwałyokresu,budzącegodziśnostalgicznewes-
tchnieniawieluBrytyjczyków.Byłotodlanichstuleciewzględniespokojne
wstosunkachzeświatemzewnętrznym,aprzytymbogatewprocesy,które
przeobraziłyichpaństwowewnętrznie,kładącpodwalinynowoczesnejgospo-
darki,ustrojuispołeczeństwa.
Jakkolwiekramychronologicznepracywyznaczająwięcdaty1815-1914,
wksiążceczęstopojawiaćsiębędąokreślenia„dziewiętnastowiecznaAnglia”
czy„Angliawiktoriańska”.Idziewtymautorślademlicznychhistoryków,
którzywoląpopełnić„delikatneoszustwo”(tosłowaJudithFlanders9)niż
wyrzecsiętychpięknych,chronologicznieelastycznychfraz.Mimożedwie
pierwszepowojennedekadymocnoróżniłysięodkilkunastępnych,apo
1901r.wwielusferachżyciaBrytyjczycyzaczęlidystansowaćsięodwik-
toriańskiegodziedzictwa,lata1815-1837i1901-1914traktujesięchętnie
jakoswegorodzajuprologiepilogepokizwanejwiktoriańską.Chcącbyćpre-
cyzyjnym,mówisięoczywiścieoAngliigeorgiańskiejiedwardiańskiej.Jako
osobnyrozdziałtraktujepanowanieniechętnegoreformatoraWilhelmaIV
(1830-1837).Lata1837-1901dzielisięzkoleinaokresywczesno-,średnio-
ipóźnowiktoriański,zażarciedebatującnadrozgraniczającymijedatami.Nie
zmieniatofaktu,żepierwszeskojarzeniezwiązanezcałymbrytyjskimwie-
kiemXIXdotyczyniezbyturodziwej,korpulentnejinoszącejsięzgodnością
damyzWindsoru.Imiędługowiecznejkrólowejrzucablasknawetnaczasy,
któreniebyły-jeszczelubjuż-jejczasami.
Tylewsprawiedatiprzymiotników.Cojeślichodziorzeczowniki?Wpod-
tytulemowajestoWielkiejBrytanii,boksiążkadotyczynietylkohistorii
Anglii,aleipozostałychkrajówwchodzącychwskładZjednoczonegoKró-
lestwa-Irlandii,SzkocjiiWalii.Niesposóbbyłoteżuniknąćuwagnatemat
innychobszarówświatapoddanychkolonialnejdominacjiLondynu.Wnaszej
opowieściWielkaBrytaniaiZjednoczoneKrólestwozmieniaćsięjednakbędą
niekiedywAnglię,cozpunktuwidzeniageograficznejipolitycznejścisłości
możesięwydaćwątpliwe.Podyktowanejesttonietylkowzględamistyli-
stycznymi.Pozostającznależnymszacunkiemdlanieangielskichnarodów
WyspBrytyjskich,autorstoinastanowisku,żetoAngliastanowiłacentrum
inajdynamiczniejszyelementowegoukładu.Toonazdecydowaniewysuwa
siętutajnaplanpierwszy,atakczęsteposługiwaniesięjejnazwąjestspo-
sobemzasygnalizowaniakluczowejroliLondynuiAnglikówwopisywanych
13
