Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Częśćpierwsza:Środowiskoiludzie
kształciłasięw6,5-milionowąmetropolię.Liczbajejmieszkańcówwzrosłaza-
temsześciokrotnie.WprzypadkuośrodkówtakichjakGlasgow,Birmingham,
Bradford,HuddersfieldczyCardiffnależałobynatomiastmówićomnożni-
kachdwucyfrowych.Toostatnieliczyłow1801okołodwóchtysięcystałych
mieszkańców,podczasgdyw1911r.byłoicho180tys.więcej.Historyczne
stoliceIrlandiiiSzkocji-DubliniEdynburg-rozwijałysiębardzodynamicz-
nieiwniecobardziejuporządkowanysposóbniżLondyn.Wielkościądałysię
jednakwyprzedzićkilkumiastomprzemysłowo-portowym,tworzącymroz-
rastającesiękonurbacje(SouthEastLancashire,WestMidlands,WestYork-
shire,Merseyside,Tyneside).
Tabela2.NajwiększemiastaZjednoczonegoKrólestwawpoczątkuikońcuXIXw.
1801
Miasto
Liczbamieszkańców
Miasto
1.Londyn
2.Dublin
3.Edynburg
4.Liverpool
5.Glasgow
6.Manchester
7.Birmingham
1117000
300000
83000
82000
77000
75000
71000
1.Londyn
2.Glasgow
3.Birmingham
4.Liverpool
5.Manchester
6.Dublin
7.Edynburg
1901
Liczbamieszkańców
6586000
904000
760000
685000
654000
448000
394000
Źródło:C.Cook,J.Stevenson,LongmanAtlasł,s.94-95;A.Wood,NineteenthCenturył,s.433.
Skoroogeografiimowa,wartozauważyć,żewXIXw.zmieniłasięteż
mapagęstościzaludnieniaWyspBrytyjskich.Dolat40.szybkorósł,alepo-
temwyraźniezmalałówwskaźnikdlaciężkodoświadczonejklęskągłoduIr-
landii.WSzkocjigęstośćzaludnieniazwiększyłasiędalecewtzw.pasiecen-
tralnym(CentralBelt),obejmującymobszarnizinśrodkowoszkockich.Byłto
równieżwynikprocesówmigracyjnych,bojużwpołowieXIXw.30proc.
mieszkańcówzachodnichLowlandsurodziłosiępozaichobszarem.Odlat
70.zaczęłynatomiastwyludniaćsięgórzysteHighlands.Hrabstwatakiejak
Argyll,Perth,Sutherland,Cromarty,Ross,Caithness,Nairn,MorayczyBanff
miaływ1911r.mniejmieszkańcówniżczterdzieścilatwcześniej.Podobnie
byłowzachodniejicentralnejWalii.WAngliipunktciężkościprzesunąłsię
natomiastkuśrodkowiipółnocykraju.Populacyjniestraciłym.in.Kornwa-
lia,Somerset,Huntingdon,HerefordiShropshire.Liczbąmieszkańcówna-
30
