Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uczeniwstałejsłużbiesumieniuiludzkości
13
dwóchrzymskichintelektualistów:Orbiliusza(114—14rokup.n.e.)iApu-
lejusza(około125—po180rokun.e.).Pierwszy—uznanyzajednegoze
znaczniejszychgramatykówswoichczasów,byłprzekonanyowyjątkowości
własnychosiągnięć,zagubiłjednakumiejętnośćnawiązywaniakontaktów
zarystokratami,rodzicamiswychuczniów.Umarłwnędzyiosamotnieniu.
Drugiintelektualista—Apulejuszprowadziłniezrozumiałedlaotoczenia
badaniamedyczne,przyrodnicze,religioznawczewmałymprowincjonal-
nymmieście.Intratnemałżeństwo,jakiezawarł,wzbudziłowotoczeniu
zazdrość.Zostałoskarżonyouprawianiemagiiiwytoczonomuproces.
Wygrałproces,alestraciłprzyjaciół,wobecczegomusiałopuścićmia-
sto.BiogramyOrbiliuszaiApulejuszaukazująspektrumniebezpieczeństw
ipułapekczyhającychnaintelektualistówzpowodutrudnościwnawiązy-
waniukontaktu,brakuzrozumieniaspołecznegodlapodjętychbadań,co
wkonsekwencjidoprowadziłoichdoostracyzmuspołecznego.
PrzedmiotemdrugiegorozdziałuautorstwaKatarzynyChmielewskiej
jestobrazuczonegozakonnikawyłaniającysięześredniowiecznych
kronikklasztornych.Autorkapróbujeodpowiedziećnapytanie,jakąrolę
średniowiecznikronikarzeprzypisywalinauceijakocenialiprzełożonych
oddającychsiętemuzajęciu.Zagadnieniezostałoopracowanenaprzy-
kładziekronikklasztornychspisanychwpóźnymśredniowieczu(wXIV
iXVwieku).Podstawęźródłowąstanowipięćłacińskichutworów—trzy
kronikikanonikówregularnychregułyŚwiętegoAugustynazWrocławia,
ŻaganiaiKłodzka,kronikacystersówzkrakowskiejMogiłyorazdzieło
powstałewopactwiebenedyktyńskimwAugsburgu(wBawarii).
ZkoleiIzabelaKuśnierekzaprezentowałasylwetkęJanaNiecisława
BaudouinadeCourtenay—uczonego,prekursorawieluteoriijęzyko-
znawczychorazdziałaczaspołecznego.Jestonobecnieuważanyzapierw-
szegoeuropejskiejmiaryjęzykoznawcępolskiegoorazzazałożycielaczte-
rechszkół:kazańskiej,krakowskiej,petersburskiejiwarszawskiej.Wswojej
pracynaukowejnieograniczałsiędojednegoobszarubadań,alepisał
pracezzakresuhistoriijęzyka,fonetykiifonologii,dialektologiiorazteorii
języka,awtekstachpublicystycznychopowiadałsięzawolnościąirów-
nościąwszystkichnarodów.Mimotojegosylwetkabywaczęstopomijana
wpublikacjachdotyczącychhistoriiXXwieku.
WrozdzialeczwartymautorstwaSebastianaTabołazostałaprzybliżona
postaćwybitnegoczeskiegofilozofa,pedagoga,redaktoraorazpolityka
—FrantiškaDrtiny.JegoreformaedukacjiwCzechachniezostaładokoń-
czona.Założyłkilkaczasopismiwykształciłwielunauczycieli.Jakonauczy-
ciel,miałbogatedoświadczenie,którymdzieliłsiępodczaswystąpieńpub-
licznych.Czeskiuczonypozostawiłposobiebogatąspuściznęnaukową,
któraniezostałazbadanaprzezpolskichpedagogówifilozofów.Najstarsze
opracowaniejegodziałalnościnaukowejpochodziz1928roku.Jegoprace
