Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Niestety,Gorgiaszpodobnoniestosowałwżyciuzasad,którewłożył
wjegoustaPlaton.Uważałon,żemówca-retorpowinienmiećzdolności,
któredzisiajnazwalibyśmyartystycznymi.Dobryaktorpodobasięwidzom,
dobrymówca—swoimsłuchaczom.Aktorudaje,żeprzeżywalosyodtwa-
rzanychpostaci,amówcaprzekonywającyinnychsamniejestprzekonany
osłusznościczyoprawdzietego,cogłosi.
OdGorgiaszawywodzisięówrodzajwędrownychfilozofów,którzy
zapieniądzeuczyliumiejętnościprzekonywania.Bylitozawodowiżongle-
rzysłowa,wprawiającywpodziwswoimopanowaniemjęzyka,zapaśnicy
obezwładniającykażdegoprzeciwnika,akrobaciwyczyniającyniesłychane
łamańcemyślowe.Mianofilozofa—miłośnikamądrości—wydawałosię
imprzesadnieskromneitytułowalisiebiemędrcami—sofoi.Dziśznamy
ichniejakomędrców,alesofistów,iniecenimyichzbytwysoko.Opinia
onichbyłaijestkrzywdząca,gdyżzaczęlijąurabiaćfilozofowie-arysto-
kraci,niepotrzebującyzarabiaćnażycie.Iichosądprzetrwałwieki.
Wierzącymniepodobałysięniektórewywodyzakrawającenabluźnier-
stwo,jaknaprzykładtenwywód:
—CzyZeus,Apollo,PallasAtenatotwoibogowie?
—Moi.Iwieluinnych.
—Czytwójjestdom,pola,zwierzęta?
—Moje.
—Jeżelibogowiesątwoiimajętnośćjesttwoja,tobogamimożesz
dysponować,jakwszystkim,cojesttwoje.
Czytelnikównaszychzafrapowałaniewątpliwiewzmianka,żesofiścipo-
dejmowalisięzadobrąopłatąudowodnieniakażdejtezy.Jaknaprzykład
przedstawiałsięwywód,żeniemaróżnicypomiędzybiałymiczarnym?
Sofistapowiadałtak:Otobiałypiesiczarnypies.Czytosąpsy?Oczy-
wiście,żetosądwapsy.Otobiałykońiczarnykoń.Czytosąkonie?
Oczywiście,żetosądwakonie.Pokazywałjeszczekota,baranaiinne
zwierzęta,stwierdzając,żeczarneibiałesątymisamymizwierzętami.
Wobectegoniemaróżnicymiędzyczarnymibiałymiczarnejestbiałe.
Natakiewywodydziśspoglądamyzrozczarowaniem.Itomabyćdo-
wód,żeczarnejestbiałe,abiałeczarne?Masięrozumieć,żetosą
dośćprymitywnesztuczki,aleniewymagajmyodrazucudu.Bobędziemy
przypominaćowegowidzanawystępieprestidigitatora,którywpewnym
momenciezawołał:Panie,widziałem,jakpantojajkowyciągnąłzkieszeni!
25
