Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
wokresiedwudziestoleciamiędzywojennegonietylkoważnymośrodkiemna
mapienaukipolskiej,aleteżlatarniąpolskościnakresachzachodnich.Zbliżają-
cychsięsymptomównadchodzącegokonfliktuwojennego,itowłaśniezestrony
corazbardziejagresywnegosąsiadazzachodu,niktwPoznaniunielekceważył.
OstatniewakacjewczasachpokojubyłydlaUP
,jegokadry,atakżestudentów,
jużmocnopodszyteniepokojem,wywoływanymcorazczęściejogłaszanymi
ćwiczeniamiwojskowymi,jeszczebardziejniepokojącymitytułamiprasyco-
dziennejczyteżkolportowanymizustdoustpogłoskami.Odczuwałosiębrak
zwyczajnychispokojnychwakacji,choćuczelniastarałasięnadalnormalnie
funkcjonować.Przeprowadzonorekrutacjęnowegorocznikastudentów,część
profesurywyjechałanawakacje,adoprzejęciaswoichobowiązkówszykował
sięnowowybranyrektorUP
,prof.StefanTytusDąbrowski.1września1939r.
wszystkoto,codotychczasskładałosięnacodzienność,ostatecznieznikło.
Wybuchwojnybardzoszybkodotknąłpoznańskąuczelnię.Wkroczenie
wojskniemieckichdoPoznaniastałosiępoczątkiemkońcaistnieniauczelni
wjejdotychczasowymkształcie.Profesorowiepróbowalijąratować,chronić,
jednakbrutalnośćibezwzględnośćwładzniemieckichbardzoszybkoodebrała
wszelkienadzieje.Profesurazostałaaresztowana,uczelniazamknięta,awszel-
kiepróbyoporugroziłynietylkospotkaniemzGestapo,aleikierowaniemdo
FortuVII,którystałsięjednymzpierwszychmiejsckaźninarodupolskiego.
NiemcyprzejęlicałośćbudynkówUP
,decydującsięnawykorzystanieczęści
znichdonowych,zbrodniczychcelów,irozpoczęlizaplanowanąjużdawno
operacjęoczyszczaniazludnościpolskiejWielkopolski,szybkowcielonejdo
IIIRzeszyjakoKrajWarty.
WysiedlenialudnościpolskiejzWielkopolskiprzybrałyskalęnigdynie-
spotykanąwdziejachtejprowincji.PracownicyUPznaleźlisięnaszczycielist
proskrypcyjnychtych,którychwyjazdzPoznaniazostałzcałąbezwzględnością
zaplanowanyiprzeprowadzony.UPmiałprzestaćistnieć.Jednaktenogromny
wysiłekhitlerowskichNiemiec,byzniszczyćuczelnięijejprofesorów,nieprzy-
niósłspodziewanegoefektu.Nawygnaniu,wWarszawieuczelniaodrodziła
sięjakoUniwersytetZiemZachodnich[dalejUZZ].Byłontajnąkontynuacją
UP
,ponownieskupiającwokółsiebieprofesorów,doktorów,magistrów,anade
wszystkostudentów.Pomimookropieństwawojny,uczelniaponownieożyła.
Tymrazembezgmachów,beztogprofesorskichczyinsygniówrektora,jednak
zsilnąwoląkontynuacjipracynaukowejidydaktycznej.
UZZ,którypowstałjużw1940r.,byłinicjatywąwyrastającązaktywności
polskichśrodowisknarodowychirodzącegosięPolskiegoPaństwaPodziem-
nego.Zczasemstałsięonjednymzjegofragmentów,wpisującsięwcywilną
działalnośćnarodupolskiego,walczącegozokupantami.Skromnapoczątkowo
inicjatywakilkuosóbrozrastałasięzkażdymkolejnymrokiemakademickim.
Powstawałynowewydziały,uaktywnialisiękolejniprofesorowie,wzrastała
–10–
