Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UNIWERSYTETPOZNAŃSKIWCZASIEWOJNY
rokpóźniejpotwierdziłNiemieckiCzerwonyKrzyż44.Zdarzałosię,żeofiarami
hitlerowskiegoterrorustawałysiędzieciprofesorówUP
.Donajdotkliwiejre-
presjonowanychnależałarodzinaprof.StanisławaPawłowskiego,któregodwoje
dziecistraciłożyciewAuschwitz45.
WładzeniemieckiewswoimpostępowaniuwobecPolakówprzejawiałycoraz
mniejludzkichodruchów.ŻyciewPoznaniuiWielkopolscewczasieokupacji
miałobyćzzałożeniaskrajnietrudne,aloszgotowanyprzezokupantawyjąt-
kowookrutny.Nawetmówieniewjęzykupolskimmogłowtychlatachnatym
terenienarazićnaśmierć,ojakiejkolwiekdziałalnościniepodległościowejczy
teżnaukowejniewspominając.Tymbardziejnależyzeszczególnympietyzmem
docenićwszelkieprzypadkipodejmowaniatakiejaktywności,próbnauczania
wjęzykupolskim,kontynuowaniawłasnejdziałalności,wtymtakżenaukowej,
dokładaniastarańoratowaniepolskiegodziedzictwa.ProfesorowieUP
,aletakże
wieluinnychjegopracowników,niezależnieodtego,gdzierzuciłaichwojenna
zawierucha,niezapomnielioswoichpodstawowychpowinnościach.Todlatego
wojennelosyUP
,aprzedewszystkimlosyludzi,ichbohaterstwo,hartducha,
opóriwalka,takżepoprzezpodjęcienanowodziałalnościnaukowejidydak-
tycznej,znajdująswoichadmiratorówwśródwspółczesnychbadaczyhistorii
poznańskiejuczelni.Bezsubstancjimaterialnej,alezeswoimiprofesorami,stu-
dentamiinadewszystkotradycjąorazprzywiązaniemdopolskości,uniwersytet
przetrwałwojennelata.
3.Aresztowania,wysiedlenia,próbydziałalnościnaukowej
wpodziemiunaterenieWielkopolski
ZamknięcieUP21wrześniaoznaczałocałkowitykresmożliwościdalszejlegal-
nejdziałalnościpolskichnaukowcównatereniePoznaniaiWielkopolski.Byłto
zarazemwstępdoradykalnieantypolskiejpolityki,którąswojąpostawąrepre-
zentowałArturGreiser,zczasemNamiestnikRzeszywKrajuWarty.Przybyłon
doPoznaniakilkadnipozajęciumiastainatychmiastprzystąpiłdotworzenia
zarząducywilnego,chcącprzygotowaćsięzczasemdobłyskawicznegoprzejęcia
kontrolinadnowąniemieckąprowincją.Uniwersytetniebyłdlaniegowpierw-
szychdniachpriorytetem,więcjeszczeprzeztydzieńuczelniateoretyczniebyła
wstaniefunkcjonować.
PodstawąpolitykiniemieckiejnaterenieWielkopolskimiałobyćjejzger-
manizowanieitowmożliwiejaknajwiększymstopniu.Oznaczałotonietylko
wysiedlanieludnościpolskiejnawielkąskalę,lecztakżeostateczneprzekształ-
44
Prof.drphil.StanisławPawłowski1882-1940.Dębowczanin.Geografinauczyciel.Profesor
iRektorUniwersytetuPoznańskiego,zebrałiopracowałZ.Pawłowski,Poznań2006,s.57,60–61.
45Z.Pawłowski,Mojedziewięćdziesiątlatnakilkusetstronach,Poznań2016,s.62–63.
30