Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Rolazapachuwżyciuczłowieka
19
ralnejocenywartościującej.Naprzykładwśredniowieczuprzypisywanozły
zapachheretykom,wrogompolitycznymiŻydom,wprzypadkutychostat-
nichmiałoncudownieznikaćponawróceniu.Wwypowiedziachkomentu-
jącychniemiłyzapachjakiejśobcejgrupyetnicznejczęstowyrażanajest
explicitejejnegatywnacharakterystykamoralna.NegatywnezapachyHob-
cych”sąimwwiększymstopniuprzypisywanekonwencjonalnieniżrze-
czywiściepercypowane,stereotypyztymzwiązaneujawniateżliteratura
ludowa(Libera1996:70-71).JakujmujątoConstanceClassen,DavidHowes,
AnthonySynnott,awersjaolfaktorycznajestnietylepowodemetnicznej
antypatii,cosposobemjejwyrażania.
Kulturowestereotypydotyczącezapachutworzączasembarieryniedo
pokonania,zwłaszczagdyznajdąnaukowewsparcie.WXVIIIwiekuwdys-
kusjeozapachachbiedywłączyłasięnawetmedycyna,stawiająchipotezyna
tematodoruzwierzęcegowydzielanegozpowoduzakłóceńwfunkcjonowa-
niuorganizmuzpowoduzłychwarunkówżycia.Peryferyjnąklasąspołeczną,
którąkulturowostygmatyzujeHzły”zapach,stałasięprzedewszystkimklasa
robotnicza.Wlatach30.XXwiekudobitniewyraziłtoGeorgeOrwell,który
określiłwnastępującysposóbHprawdziwąprzyczynę”podziałówklasowych
naZachodzieipowód,dlaktóregoEuropejczykześrodowiskaburżuazyjnego
niejestwstanieuznaćczłowiekapracującegozarównegosobie:HPowódten
zawierasięwtrzechstraszliwychsłowach(ł):niższaklasaśmierdzi”(Orwell
2005:160).Tworzytobarieręnieprzezwyciężalną,bonicniejesttakfunda-
mentalnejakodrazafizyczna.Cowięcej,jakpiszeOrwell,wprzekonaniujego
grupyspołecznejzapachtennieznikanawet,gdyludziecizachowująniena-
gannąhigienę,onipoprostusąHinni”.Ocenainnejgrupyspołecznejznajduje
więcczęstowyrazwsądzieoprzypisanymjejzapachu,astwierdzeniejegoist-
nieniajestpochodnąstereotypowychwyobrażeńnatemattrybużyciaizwy-
czajów,pochodnąocenymoralnejtejgrupy,wreszciewyrazemuprzedzeń
iniechęciwobecHobcych”.Wświecieglobalnegokapitalizmujesttociągle
żywykodklasowy,rasowyietniczny,narzędziewyrażaniaróżniciantago-
nizmów(Corbin1998:183-206;Diaconu2004;Largey,Watson2006;Mana-
lansanIV2006;Low2009:84-121;Classen,Howes,Synnott2010:161-179).
Peryferyjnągrupęspołeczeństwanaznaczonązapachemstanowiłyteż
zawszekobiety,postrzeganepodtymwzględemwkulturzeambiwalentnie:
zjednejstronyjakopłeć,którejzłyzapachjestprzypisanyprzeznaturę(na
przykładjakozwiązanyzmenstruacją)ipotęgowanywprzypadkuwyłamy-
waniasięprzezniezporządkuspołecznego(czarownice,kobietylekkichoby-
czajów,uwodzicielki),zdrugiejzaśjakoskazanenauciekaniesiędoperfumo-
waniadlazachowaniaswojejatrakcyjnościwoczachmężczyzn.
