Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.1.Definicjamiasta-złożonośćzagadnienia
13
sięzamiejskie.Wyróżniasiętudwatypyobszarówmiejskich:obszaryzurbanizowane
liczące³50tys.mieszkańcówiośrodkimiejskielicząceod2500do50tys.osób.
Wielekrajówświata,zwłaszczarozwijającychsię,podnosiwartościprogowe
z1500do2500lub5000(Botswana,Zambia–5000).Jednakżebadanianadurbaniza-
cjąwposzczególnychkrajachsugerują,żeliczba2500jestzbytniskaizaznaczasię
tendencjadopodnoszeniawartościprogowejtak,żebywyłączyćtejednostkiosadni-
cze,którefunkcjonująwobrębiesektorawiejskiegoidoniegonależą.SpisludnościIn-
diizawszeprzyjmowałjakowartośćprogową5000osób,chociażdopuszczałwyjątki
uwzględniającmiejscao„miejskimcharakterze”(SmailesA.E,1975).MiastawIn-
diachsątomiejscazwładzamimiejskimialbosiedzibąjednostkiwojskowejoraz
wszystkiemiejscowościliczące5000albowięcejmieszkańców,zgęstościązaludnie-
nianiemniejsząniż1000osóbna1milękwadratowąalbo400osóbna1kilometrkwa-
dratowy,mającemiejskiecechyiconajmniejtrzyczwartedorosłejmęskiejpopulacji
zatrudnionejwsektorzepozarolniczym.
WpublikacjiUnitedNationsWorldUrbanisationTrends1920–1960(1968)przy-
jętobardzowysokiprógrówny20tys.,abyodróżnićurbanizacjęzachodzącąpod
wpływemindustrializacjiimodernizacjiodmatrycywiejskiej,która,cojestoczywiste,
zawierawiejskierynki,anawetelementarneośrodkiadministracyjneutrwalonewży-
ciuspołeczeństwarolniczegoibędącejegoczęścią.Jednakżeprzyjęcietakiejwysokiej
wartościprogowejmazazadaniewyeliminowaniegłówniejednostekorolniczymcha-
rakterze,aleniezapewniauwzględnieniawszystkichmiejscowości,któremającharak-
termiejski.Nietylkoistniejąliczneniewielkiezbiorowiskawkrajachrolniczych,które
sąjużwyróżnianejakomiastazpowodufunkcjiadministracyjnych,handlowychipro-
dukcyjnych,aleteżwkrajachzaawansowanychgospodarczosąniezliczonemniejsze
miejscowościocharakterzemiejskimwedługkażdejrozsądnejdefinicjijakościowej.
Należydonichwielemałychosadprodukcyjnychiwydobywczych,atakżemiastecz-
ka,którestanowiąośrodkiusługowedlaotaczającychterenówwiejskichzdługotrwałą
tradycjąmieszczańskąimiejską.Nieuznaćichza„miasto”’zpowoduskromnegoroz-
miarujestnonsensem,ponieważsązaprzeczeniemwsi,aponadtonienależyodcinać
sięodkontekstuhistorycznego.
Chociażkoncentracjapopulacjiwmiastach,azwłaszczawdużychtzw.miastachmi-
lionowych,jestuderzającymzjawiskiemkońcaXXiXXIw.ijakotakiezasługujenaba-
danie(MountjoyA.B.,1968),ograniczeniesiędoskupiskliczącychponad20tys.osób,
anawetponad10tys.doprowadziłobydozupełnegoprzekształceniadefinicjipojęć
„miasta”lub„miejskości”ipozbawieniajejcałkowiciekonwencjonalnegoznaczenia.
Wzwiązkuztymwiększośćnarodowychspisówludnościwracjonalnysposóbprzyjmu-
jeznacznieniższąwartośćprogowąprzykwalifikacjimiasta(SmailesA.E.,1975).
Przyjęciewysokiejwartościprogowejliczbyludnościsłużącerozgraniczeniutego,
cowiejskieicomiejskie,relegujedosektorawiejskiegodużąliczbęmiejsczograni-
czonymifunkcjamiadministracyjnymiiusługowymipełnionymidlaspołeczności
wiejskich.Wydajesiętowłaściwetam,gdzietrendypopulacyjneirozwojudanegośro-
dowiskasązgodne,astrukturazatrudnienianiejestznaczącoróżna,aponadtoistnieje
dużykomponentrolniczy.Kiedyjednakstanowiąoneośrodkiwzrostuludnościalbo
