Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
2.Powstanieirozwójmiast
burgiMonachiumstałysięośrodkamiponadmilionowymi(OzerovaG.N.,Pokszy-
szewskiW.W.,1981).Możnapowiedzieć,żesiećmiastbyłajużwtymczasie
ukształtowana.
WeFrancjitempowzrostumiaststałosięniecowolniejszewporównaniuzokresa-
miwcześniejszymi,alenadalrozwijałysięmiastapołożonewzdłuższlakówkolejo-
wych.PodkoniecXIXw.,jaktwierdziG.N.OzerovaiW.W.Pokszyszewski(1981),
niebyłotamukształtowanejsiecimiast.Spośróddziesięciurozrzuconychwiększych
miastlideremstałsięParyż,któryw1900r.liczył2,7mlnosób,ludnośćkolejnych
miastprzemysłowegoLyonuiMarsyliibyła9-krotniemniejszaniżParyża.Miesz-
kańcymiaststanowiliw1900r.40%zaludnieniaFrancji(OzerovaG.N.,Pokszyszew-
skiW.W.,1981).
ZnaczącąrolęwżyciumiejskimEuropyodIIpołowyXIXw.zacząłodgrywać
Wiedeń.W1900r.liczyłponad1mlnmieszkańców,będącczwartym(ostatnim)mia-
stemmilionowymwtymczasienanaszymkontynencie.
WHiszpanii,zacofanymrolniczymkrajuzsilnymiprzeżytkamifeudalizmu,na
początkuXXw.ludnośćmiejskastanowiła32%ogółumieszkańców.Największymi
miastamibyłponadpółmilionowyMadrytitaksamozaludnionaBarcelona,któradzię-
kipowiązaniommiędzynarodowymszybkosięrozwijała,stającsięgłównymiośrodka-
miprzemysłowymHiszpanii.Kolejnymipodwzględemwielkościmiastamizliczbą
ludnościod100tys.do500tys.mieszkańcówbyłyWalencja,SevillaiMalaga(Oze-
rovaG.N.,PokszyszewskiW.W.,1981).
PozostałaczęściEuropywXIXw.niemiałajeszczezadowalającoukształtowanej
siecimiast.WItaliinp.,którazjednoczyłasiędopierow1870r.,dominowałaPółnoc
zszybkorozwijającymisięmiastami,Południezaśpozostawałorolnicze.Napoczątku
XXw.największymimiastamibyłRzym,NeapoliMediolan.Równieżpóźno,bopod
koniecXIXinapoczątkuXXw.,zaczęłasięurbanizacjawRumuniiiBułgarii,które
wyzwolonespodjarzmatureckiegozaczęłynadrabiaćzaniedbaniawtymzakresie.Pol-
ska,pomimotego,żeprzezdługielatabyłapodtrzemazaborcami,miałastosunkowo
dobrzerozwiniętąilicznąsiećmiast.Warszawaw1900r.liczyła690tys.osób,adru-
gimcodowielkościmiastemzliczbąludności310tys.byłaŁódź,któraw1930r.
osiągnęła620tys.
Kończąctenkrótkiprzegląddotyczącypowstaniairozwojumiast,wartoprzyto-
czyćtuwypowiedziJ.Beaujeu-GarnieriG.Chabot(1971),którzystwierdzają,żere-
wolucjaekonomiczna,przejścieodrzemieślniczegodoprzemysłowegosposobupro-
dukcji,pociągnęłazasobąkoncentracjęśrodkówprodukcjiistworzyłakonieczność
skupianiasięrobotników.Kapitalizmprzyniósłwzrosticentralizacjęwymianytowaro-
wej,socjalizmzaśspowodowałwzmożonynapływludnościdomiejskichośrodków
przemysłowych.Kolonializmsprawił,żewzniesionomiastadlabiałych,wokółktórych
gromadzilisiętubylcy,amasoweprzepływyludności,podziałypolityczneterytoriów,
odrywałyludziodichdotychczasowychsiedzibipchałykumiastom.
WXIXw.zaczynasięgwałtownyproceskoncentracjiludnościwmiastach,które-
gokontynuacjęiskutkiobserwujemywXXw.inapoczątkuXXIw.Zwłaszczadrugą
połowęXXw.możnanazwać„pędemdomiast”.Ziemiastałasięplanetąmiast.Zagad-
