Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.1.Pojęcieurbanizacji,jejzłożonośćiwieloaspektowywymiar
39
udziałuludnościmiejskiejwdanymkraju,wtymujęciuurbanizacjaoznaczawzrost
liczbyludnościwmiastach)isocjalnego(przejściedomiejskiegostylużycia).
Jestjeszczejednoznaczenieszerszeodpoprzednich.Urbanizacjaoznaczatupro-
ceswzrostuspołecznejskali,wktórymidentyfikujesięczynnikiwarunkującepowsta-
nieirozwójmiast.Wtymznaczeniuistniejesilnyzwiązekpomiędzyprocesemurbani-
zacjiarozwojemspołeczno-gospodarczymiprocesemmodernizacji.
Częstowwielupublikacjachzagranicznychurbanizm(urbanizacja)odpowiada
ogólnemupojęciumiasta.Przeglądterminówznajdujesięm.in.wartykuleangielskie-
gouczonegoM.Gluckmanna(1971).Twierdzionnawet,żeurbanizmpojmujesięjako
antonimruralizmu(miasto–wieś).
Należałobywtymmiejscuodnieśćsiętakdoprocesówurbanizacji,jakidoindu-
strializacjiimodernizacji,bowiemprzenikająsięonewzajemnie,stającsięjednedla
drugichzarównosprawcami,jakibiorcamiprzemian.
Urbanizacjajestzależnaodtego,czypracującyprzywytwarzaniużywności(której
produkcjamacharakterrozproszony,powierzchniowy)ludziemogąbyćuwolnieniod
tejdziałalnościizatrudnieniwdziałalnościachpunktowych.Ci,którzysązaangażowa-
niwprodukcjężywności,mieszkająwmniejlubbardziejrozproszonychwsiachiosa-
dachoraznajczęściejprzypisanisądotegosamegoobszaru,naktórymmieszkająiwy-
twarzająswojedobra.Ichprzeniesieniedoinnychformprodukcji,zlokalizowanych
wpewnychmniejszychlubwiększychzgrupowaniachludzkich,prowadzidokoncen-
tracjisiłyroboczejijestrozumianejakoindustrializacja(SmailesA.E.,1975).
Wtymsamymkierunkumogączasamizachodzićinnezmiany.Postęptechnolo-
gicznymanacelubardziejekonomicznewykorzystaniesiłyroboczejzaangażowanej
wprodukcję.Jednocześniecorazbardziejzłożonaorganizacjawspółczesnejgospodar-
kiwpołączeniuzkoniecznościąuwzględnieniaróżnorodnychindywidualnych
ispołecznychdezyderatów,którewkońcustająsiępotrzebami,aktórychwielezaspo-
kajanychjestwośrodkach,przyczyniasiędozmianywykorzystaniasiłyroboczej
zprodukowaniatowarównaświadczenieusług.Toprzesunięcieodprodukcjidousług,
któremutowarzyszypodniesieniestandardubytowania,jestzwiązanezmodernizacją.
Wewspółczesnychkrajachrozwiniętychindustrializacjabyławprzeszłości
głównąsiłąnapędowąurbanizacjiizostałaonaznaczniewzmocnionaprzezmoderniza-
cję;aleaktualnamodernizacja,chociażwciążprzesuwaproporcjezatrudnieniawkie-
runkuusług,przebiegawnowejiradykalnieodmiennejsytuacjitechnologicznej
ispołeczno-gospodarczej.Wynikającaztychuwarunkowańredystrybucjapopulacji
jestowielebardziejzłożonainiemożnajejwyrazićwterminachkoncentracji.
WWielkiejBrytaniiiniektórychinnychzaawansowanychspołeczeństwachmo-
dernizacjaniejestjużzwiązanazprzesunięciemzamieszkaniazjednostekosadniczych
otradycyjnymwzorcuwiejskim(wiosekiosad)dorozrastającychsięmiast.Weszła
onawfazę,wktórejzachodziucieczkamieszkańcówzmiastadoobszarówwiejskich
oraztransformacjażyciaspołeczno-gospodarczegoodziedziczonazuprzedniegowzor-
caagrarnego.Wmiaręjakokolicawiejskawrazzeswojąpopulacjąsąwtensposób
urbanizowanewsensiesocjologicznym,napływającapopulacjapochodzeniamiejskie-
gorównieżulegawpływowizmianśrodowiskowych.Niektórecechycharakterystycz-
