Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uszczelnianiepodatkówwkontekściekoncepcji/postulatówreformysystemupodatkowego
49
istniejących,utrwalonychwświadomościiprzyzwyczajeniachspołecznych.Teoria
opodatkowaniazajmujesięnimiwłaściwiedopieroodpółwiecza6.
Odmiennośćtychpodejśćwiążesięnajprawdopodobniejprzedewszystkimzewzględną
łatwościąanalizowaniazałożonegostanuwyjściowegozwiązanegozbrakiemopodat-
kowanialubwostatecznościsystememspołecznieodrzucanym,wmiejscektórego
wprowadzanebędzienowerozwiązanie,ajednocześniezdążeniemprzejawiającymsię
wujęciachteoretycznychdouzyskanianajdalejidącegokompleksowegozoptymalizo-
wanegosystemu7.Zagadnieniereformkompleksowychstałosięszczególnieistotneod
lat80.ubiegłegowieku,cozwiązanebyłozistotnymiprzewartościowaniamiwsferze
politykigospodarczejwgospodarkachrozwiniętych,jakrównieżreformamizainicjo-
wanymiwpaństwachpostsocjalistycznych,transformującychgospodarkiregulowane8.
Pozaujęciamiteoretycznymiprocesówreformowaniawskładprocesudecyzyjnego
wchodziimusiwchodzićocenaelementówotoczenia,wktórymdokonywanebędą
zmiany.Wprowadzaniezmiankompleksowychwymagazwykleuwzględnianiaistotnych
kosztówtransakcyjnychwrazzryzykiemzwiązanymzporażkąprocesureformowania.
Takąsytuacjęmożnasobiewyobrazić,kiedywzasadzieniemainnejdrogijaksamo
reformowanie,gospodarkastoiprzedwidmemkryzysulubkoniecznościtransfor-
macyjnej,jakmiałotomiejscewPolsceokresupopierwszejwojnieświatowejczyna
początkulat90.XXw.Właściwiewkażdychinnychwarunkachryzykoreformatorskie
wydajesięnazbytwysokiedozaakceptowaniaprzezdowolnąsiłępolityczną.Wefekcie
procesdecyzyjnybędziewarunkowanyprzezwyznacznikizzakresupolitykiiprawa,
wmniejszymzaśstopniutezesferyekonomicznej.
Zmianyczęściowelubwyłączniepunktowecharakterystyczneraczejdlaokresów
stabilizacjisystemowej,któraniemusibyćjednoznacznazestabilnościąekonomiczną.
Wichramachdominujekoniecznośćuwzględnieniawarunkówbrzegowychpotencjału
ingerencji,tj.istniejącego(zastanego)stanuopodatkowaniaispołecznychuwarunkowań,
jakietworzyondlaprocesudecyzyjnegozwiązanegozwprowadzaniemzmian.Dotej
grupydziałańnależyrównieżzaliczyćobecnepostulatyuszczelnianiasystemupodat-
kowegowPolsce.Niemająonenaceluzmianysystemupodatkowego,niezwiązane
zwprowadzaniemnowychpodatków,niezawierająrównieżmodyfikacjiwsposób
istotnyzmieniającychkonstrukcjęposzczególnychpodatków.Zasadniczozatemrolę
6M.Feldstein,Onthetheoryoftaxreform,nJournalofPublicEconomics”1976/6,s.77.
7Wtymkontekścieszczególnieinteresująceuwagidotycząceposzukiwanianietyleoptymalnego,
ileracjonalnegosystemupodatkowegoosadzonegowkontekściesystemufinansówpublicznychicelów
politykipaństwa:F.Grądalski,Wstępdoteoriiopodatkowania,Warszawa2004,s.161in.,orazbardziej
szczegółowo:F.Grądalski,Systempodatkowywświetleteoriioptymalnegoopodatkowania,Warszawa2006,
s.101-211.
8N.Stern,Jakareformapodatkowajestpotrzebnadlaszybkiegowzrostugospodarczego,nZeszytyBRE
Bank-CASE”1999/41.