Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mężczyźniikobietybyliniezbędni„rasiepanów”dopodtrzymaniago-
spodarki,gdymilionyniemieckichmężczyznzostałowcielonychdo
wojskaiginęłonafrontach.Jednymzgłównychrezerwuarówsiłyrobo-
czejbyłyokupowaneziemiepolskie,przekształcanieprzezelitę„chęt-
nychwykonawcówHitlera”wSonderlaboratoriumSS,obszar,naktó-
rymzawieszonowszelkieprawa,aumundurowaniicywilniNiemcyza-
mieniliegzystencjęponad27mlnPolakówiponad3mlnŻydówwgrozę,
bezmiarupokorzeńiupodleń.
Losniemal3mlnPolaków,ujarzmionychprzezniemieckiegona-
jeźdźcęiokupantanaobszarzeRzeszyiokupowanejPolski,jesttylko
wczęściuchronionyodzapomnienia.Dziejesiętodziękiłańcuchowi
pełnychpasjiizaangażowaniadziałań,będącychjużw1945r.inastęp-
nychczterechdziesięcioleciachwsferzekoncepcjiikoordynacjidzie-
łemprzedewszystkimuczonychpokolenia1890-1910/20,którzysami
doświadczyliniemieckiegobarbarzyństwalubbyliświadkami,jakza-
ważyłoononalosachinnych,częstoztraumąodciskającąsięnacałym
życiu.Pracetepozwolilynaodtworzeniegłównychsegmentówpolityki
niemieckiejworganizacjideportacjisiłyroboczejijejeksploatacjina
możliwiewszystkichobszarachIIIRzeszy,wprzemyśle,rolnictwie,
usługachigospodarstwachdomowych.Pracowiterekonstruowaniedzia-
łaniaogromnejmachinyzbrodnizniewalanialudzipozwoliłonaopisa-
nieprawnoustrojowychiideologicznychrampolitykiokupacyjnej,po-
stacitysięcyjejwyznawców,zbrodniarzyipospolitychwykonawców
woliHitlera,atakżelosówwielkiejliczbyniewolnikówIIIRzeszy.Te
wysiłkiodlat80.XXw.kontynuowałymłodszegeneracje,astarania
byłychrobotnikówprzymusowych,uznawanychzaposzkodowanych
przezIIIRzeszę,orazdziałalnośćFundacji„Polsko-NiemieckiePojed-
nanie”przyniosływlatach90.XXw.kolejne,liczneświadectwapisane
iikonograficznepokolenia„utraconejmłodości”.Pozostawiaminnym
ocenęintensywnościiskutecznościstarańrządówPRLiIIIRPood-
szkodowaniazRepublikiFederalnejwlatach60-70.XXw.,zaśpo1989r.
odzjednoczonychNiemiec,pragnęjedyniewyrazićżal,iżpolitykąod-
szkodowańniezostaliobjęciciPolacy,którzyzostalizmuszenidopracy
przymusowejnaobszarzebyłejIIRP.Odchodząodnasjakoostatnie
pokoleniepamiętającetamtych,strasznychNiemców,„ludzisowiec-
kich”ilitewskichfaszystów,nacjonalistówsłowackich,mundurgesta-
po,żandarmeriiiNKWD,wyzwoleniespodokupacjiniemieckiej,które
II
