Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Terminologiazwiązanazoczyszczaniem…
51
wzmiankowanooinnychpozostałościachzplacubudowy-pokruszonychkamie-
niach,starychcegłach,zużytejglinie,piaskubudowlanymidrewnie118.
Pewnetrudnościprzykwalifikowaniudogrupyzużytychmateriałówbudowla-
nychsprawiaziemia(nErde”,nloseErde”,nausgeworfeneErde”),traktowanatakże
jakoskładniknieczystościulicznych.Bowiemzjednejstrony,iwokreślonychprzy-
padkach,mogłochodzićopodeschniętyszlamlubbłoto119,wyschniętąmierzwę120lub
zwykłąglebę121.Zdrugiejjednak,zbrzmieniaaktównormatywnych,recesówordyn-
kówirachunkówmiejskich,którewymieniałyjednymtchemziemięwśródodpadków
budowlanych,możnawywnioskować,żepodtympojęciemczęstorozumianoużywa-
nyprzybudowieiremontachdomówbądźzakładaniuulicznychbrukówpiasekalbo
teżgruntwybranyzwykopówpodfundamentynowowznoszonychbudowli122.Takie
ujęcieodpowiadałobyznanejzeźródełsłownikowychileksykograficznychdefinicji
gruzu(nSchutt”)jakobezużytecznej,wyrzuconejziemi,atakżepozostałościmateria-
łówwykorzystanychnabudowie123.
10.Szlam(slam,Schlamm,Blott).Termintenniebudziwątpliwościcodojegoiden-
tyfikacji.Mrongowiuszobjaśniałtopojęciekrótkojakoziemiępomieszanązwodą124.
NatomiastwedlebardziejuczeniesformułowanychdefinicjiAdelungaiKrünitza
szlambyłpółpłynnąsubstancjąpowstałązwynikuzmieszaniarozdrobnionegociała
stałego(np.ziemi)zciałemwstanieciekłym(np.wodą)125.ZkoleisłownikGrimmów
uzupełniałtewywodykonstatacją,żewpowszechnymużyciutermintenwykorzystuje
sięnaoznaczeniebłotaibrudu126.
WjęzykuurzędowymmiastPrusKrólewskichXVI-XVIIIw.pojęcieto,wzna-
czeniuzgodnymzprzytoczonymidefinicjamisłownikowymi,używanebyłodość
często;wprzebadanymmaterialeźródłowympojawiłosięwniecoponad8%wzmia-
nek(163wypadkach).Zazwyczajstosowanojenaokreśleniepółpłynnychnieczysto-
ścitrafiającychdociekówwodnych(rzek,kanałów,fos)127.Terminobecnybyłtakże
118Zob.APG,300,R/Pp,4,s.79-80;492/1099,art.15;APT,II/I,95,s.283.
119nslamunderde”-APG,300,93/25,s.129(1528r.);nSchlammunddieErdedarinstehet”-APG,
300,10/79,k.169r(1745r.).
120nehren,mist,koetundallenunfloet”-APG,300,93/25,s.176;300,R/P
,q1,s.18/19;nErdeoder
Mist”-APG,300,R/Q,19,k.261r.
121Zob.APG,300,15/1,k.20r,23r;ngroBenHaufenErde”-APG,300,10/46,k.54r-55v;300,15/2,
s.45;300,41/164,s.11.
122nKott,grus,gemulle,erdeodersonst,wesdesseinmuge”-APG,300,93/53,s.10;nMist,loseErde
/Grus/MüllundandereUnreinigkeiten”-BGPAN,Od5709.8º,adl.60;ningroBerMengedorthin
geführeten,ab-undausgeworfenenMist,loseErde,Grus,MüllundandereUnreinigkeiten”-APG,300,
10/76,k.301r-301v;nGrus,grunde,erde,Altennleim,unndandereDingemehrvongebeuden”-APT,
II/I,95,s.284.
123Adelung,Bd.3,Sp.1692;Krünitz,T.149,s.668.
124Mrongovius1837,s.511-512.
125Adelung,Bd.3,Sp.1502-1503;Krünitz,T.145,s.191.
126Grimm,Bd.15,Sp.428.
127Zob.APG,300,93/25,s.207,468-469;300,93/53,s.11;300,12/7,s.415-416;300,12/9,s.419;
300,12/11,s.399;300,58/120,s.184,253,520;300,10/24,k.443r;300,10/79,k.169r-177r;300,R/Q,
21,k.311v.
