Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
CharakterystykateoriinapięciaRobertaAgnew
celówkulturowychiśrodkówsłużącychdoichrealizacji.Jednostkaznajduje
sięwspołeczeństwie,jestjegoczłonkiem,aletylkoformalnie,boniepodziela
obowiązującegownimsystemuwartości.Odrzucacelekulturoweinormypo-
stępowania,rezygnujezgry.Dowycofującychsięzaliczanisąnarkomani,al-
koholicy,hippisi.Ostateczną,drastycznąformąjestsamobójstwo.Wycofanie
tosamotniczytypadaptacji.Cechujegoprywatność,izolacja,brakszerszych
społecznychcelów.
Charakterystycznąoznakąbuntu(rebellion)jestodrzuceniedążeńkulturo-
wychiśrodkówsłużącychdoichrealizacjiprzyjednoczesnymwprowadzeniu
nowychzamierzeńinormpostępowania.Maoncharaktergrupowyizorgani-
zowany,dotyczywyłaniającychsięwarstwlubklasspołecznych,którymstary
systemniedajemożliwościrozwoju.Takimindywidualnymbuntownikiemjest
renegat,toznaczyosobnik,któryodrzucapanującewartości,łamiesolidarność
grupylubklasyspołecznejipodważajejideały(Jurczyk,2019;Merton,1982,
2002;Mider,2010;NogalskiiTsen-Tatula,2012;Osika,2011;Siemaszko,
1993;Sztompka,2005;Ziomka,2008).
NajbardziejprzestępczorodnymtypemadaptacjiwedługRobertaK.Mer-
tona(2002a,2002b)jestinnowacja,wktórejnaciskinaosiągnięcieceludo-
minującego,jakimjestsukcesfinansowy,sątakduże,żejednostki,odrzucając
zinstytucjonalizowaneśrodki,próbująosiągnąćcelzawszelkącenęprzypomo-
cysposobównielegalnych.Wycofanienatomiastjesttypemadaptacjipowodu-
jącympowstawaniezjawiskpatologiispołecznejjakoucieczkiodtego,doczego
dążydanespołeczeństwo.WartorównieżdodaćzaIwonąTaranowicz(2003,
s.206),żentypyprzystosowaniascharakteryzowaneprzezMertonanieodnoszą
siędoosobowości,leczdorólspołecznych.Jednostkamożeprzyjmowaćróżne
typyprzystosowaniawróżnychokresachżyciaczywróżnychjegoobszarach”.
RównieżWilbertM.LeonardII(1984,s.113)pisze,żentwórcateoriianomii
uważa,żesytuacje,wktórychpojawiająsięrozbieżnościpomiędzyaspiracjami
osoby(culturalgoals)aśrodkamidozdobyciaobranychprzezniącelów(cultural
means),generująnapięcia,któremogąujednychosóbprzerodzićsięwdewiację,
auinnychjednostekniebędąwywoływałynegatywnychemocji”.
EwaCzerwińska-Jakimiuk(2011),odwołującsiędoteoriiMertona,wska-
zuje,żejeśliwkulturzeistniejąwyraźnewskazaniacodolegalnychsposobów
osiąganiakulturowowyznaczonychwartości,tonaskutekistnieniastratyfika-
cjispołecznejmetodyteprzezniektóreosobyniemogąbyćwykorzystywane,
