Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
żepierwszeszkoły„naukowej”psychologiiniewielemiały
dopowiedzeniaostresie,czyteżzjawiskach,któremożnabyłoby
powiązaćzjegowspółczesnymrozumieniem.Klasyczna
psychologiaświadomościW.Wundta,E.B.Titcheneralub
G.Fechneraijejwizjaczłowiekaczynawetświata,uwikłana
wwynikającezdualizmupsychofizycznegoproblemyfilozoficzne,
postulowałaświadomośćwzasadziestatyczną,pozbawioną
podmiotuiniejakooderwaną(aprzynajmniejpozbawioną
bezpośredniejłączności)odświatazewnętrznego(Dobroczyński,
1995).Emocje(właściwie„wzruszenia”)byływniej
skonceptualizowanejakoswegorodzajucząstkielementarne,atomy
świadomościoniejasnymstatusieontologicznym,którepodlegały
różnymprawom,pomyślanymjakoodpowiednikprawfizycznych,
np.grawitacja(por.Titchener,2000).
Dopieropsychologowiezainteresowanifunkcjonowaniem
organizmuwśrodowisku,inspirowaniC.R.Darwinem,rozumiejący
świadomośćjakodefactonarzędziesprzyjająceprzystosowaniu
dozmieniającegosięotoczenia,awięcfunkcjonaliści,jakW.James
(1890)czyJ.R.Angell(1907/2000),położylifundamentypod
obecnekonceptualizacjestresu.Toewolucyjne,azarazem
biologiczne,późniejtakżepoznawcze,ujęciezdajesiędominować
wewspółczesnychbadaniachnaukowych(por.Łosiak,2008).
NapoczątkuXXwiekudwieperspektywybadawczezbliżyłysię
dotematykitego,coobecnienazywamystresem.Zjednejstrony
byłytobadanianad„umysłowąhigieną”(mentalhygiene),zdrugiej
–nadzmęczeniem(fatigue)(Abbott,2001).Obakierunki
poszukiwań,wduchuamerykańskiegopragmatyzmu
iprogresywizmu,dotyczyłyprzedewszystkimzwiązkutych
koncepcjizwydajnościąprzemysłowąimożnabyłobynazwać
jepionierskimi,jeślichodziopsychologiępracyczyzarządzania.
Zmęczeniepostrzeganojakozarównopsychiczne,jakifizjologiczne
zjawisko,starającsięłączyćsubiektywnewrażeniazich
przyczynamifizycznymi,np.kosztemenergetycznymzwiązanym
zruchemmięśni.Kierunekdotyczącyhigienyumysłowej,
popierwsze,koncentrowałsięnaidentyfikacjiwystępowania
wczesnychsygnałów,któremogłyzaburzaćfunkcjonowanie
pracownikówiostatecznieprowadzićdopoważnychproblemów
wmiejscupracy,apodrugie,naorganizacjimiejscapracywtaki
sposób,abyzminimalizowaćryzykoichwystąpienia
imaksymalizowaćwydajność(Rose,1999).Tendencjetenasilały
