Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Genezakoncepcjispołecznejodpowiedzialnościbiznesu
23
partnerstwowrelacjachzinteresariuszamiorazprzejrzystośćdziałania.Niektóre
ztychkryteriówmogąsięokazaćtrudnedourzeczywistnienia.Itak,zewzględu
naograniczaniaocharakterzeprawnym,społecznym,technicznymifinansowym,
jakimpodlegająprzedsiębiorstwa,jakteżroszczeniawysuwanepodjegoadresem
zestronyróżnychgrupinteresu,niezmiernietrudnewydajesięspełnieniekryterium
dobrowolności.Należyrównieżzauważyć,żeposzczególnekrajeróżniąsiępod
względemstopniaregulacjizachowańwgospodarce.To,cowjednymkrajujest
działaniemwykraczającympozaistniejąceprzepisyprawa,winnymjestdziałaniem
wgranicachustanowionegoprawa.Jeżeliprzyjrzymysięfunkcjonowaniuprzedsię-
biorstwwNiemczech,tookażesię,żeoddawnapodejmująoneinicjatywyuznawa-
newinnychpaństwachzaprzejawCSR,choćdlanichsamychsąoneprzejawem
podporządkowaniasięobowiązującymwtymkrajuregulacjomprawnym(patrzroz-
dział4niniejszejpracy).
WrozwojuhistorycznymkoncepcjiCSRmożnawyróżnićpewneokresy.Pierw-
szytoschyłekXIXw.,kiedywrazzszybkimrozwojemdużychkorporacjiiumac-
nianiemichznaczenianastąpiłwStanachZjednoczonychrozwójruchówantytrusto-
wych.Nasileniuuległypublicznakrytykakorporacjiinawoływaniedoograniczenia
ichsiłypoprzezodpowiednieregulacjeprawnestanowioneprzezpaństwo.Wod-
powiedzinatezjawiskaprzedsiębiorstwazaczęłymanifestowaćswąspołecznąod-
powiedzialność,awszystkopoto,bywykazaćzbędnośćwprowadzaniaodgórnych
regulacji.
DrugąfalęwzrostupopularnościideiCSRprzyniósłwlatach1929-1933wiel-
kikryzys.Wopiniispołeczeństwatopozostającepozawszelkąkontroląpaństwa
ispołeczeństwakorporacjebyływinnezaistniałejsytuacji.F.D.Roosevelt,chcąc
przeciwdziałaćskutkomkryzysu,jakoformęinterwencjonizmupaństwowegowpro-
wadziłtzw.NowyŁad(NewDeal)-programreformekonomiczno-społecznych.
Zakładałonnietylkouzdrowieniesystemubankowegowwynikuobniżeniawarto-
ścidolaraorazzniesieniuparytetuzłota,lecztakżewprowadzeniepolitykiłagodnej
inflacjiorazfinansowanychprzezpaństworobótpublicznych.Szczególneznaczenie
miałaustawawprowadzającazasadyuczciwejkonkurencji(NationalIndustrialAct)
orazustawysocjalne,namocyktórychpracownicyzakładówpracyotrzymaliprawo
zawieraniazapośrednictwemzwiązkówzawodowychtzw.umówzbiorowychzpra-
codawcą.Wefekcieznaczniewzrosłarolaamerykańskichzwiązkówzawodowych.
Wprowadzonoteżpłaceminimalne,maksymalnyczaspracy,zasiłkizdrowotneoraz
ubezpieczeniaemerytalne.
Trzeciafalazainteresowańuregulowaniemaktywnościkorporacjiizarazem
CSRpojawiłasięwlatach60.i70.XXw.jakoskuteknadmiernejeksploatacjiprzez
przedsiębiorstwatransnarodowe(TransnationalCorporations–TNCs)gospodarek
krajówrozwijającychsię.JejnastępstwembyłypróbynarzuceniaTNCskodeksów
postępowaniaujednolicającychzasadyichzachowaniawróżnychzakątkachświata.
Niechęćkorporacjiwobecowychobowiązkowych,zewnętrznychregulacjistymu-
lowałajedotworzeniasamoregulacji,czegoprzykłademmożebyćopublikowa-
