Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Uwikłaniwrelacjekorupcyjne:perspektywamłodzieży
psuciesię,gnicie,rozkładmoralny.Ponadtowzakrestegozjawiskawchodząelementy
podporządkowaniaprzekupywanychludzi,dysponowanianimiprzeztowsposób
trwały,atakżeposługiwaniasiękupionymiosobami.Innądefinicjęstanowidefni-
cjarealna,napodstawiektórejwyróżnionotzw.korupcjęwurzędzie,korupcjępoli-
tycznąorazgospodarczą.WraporcieNIKwskazanorównieżnadefnicjęjurydyczną,
odnoszącąsiędospenalizowanychprzejawówkorupcji,wynikającychzobowiązują-
cegokodeksukarnego-tenrodzajdefinicjiszczegółowozaprezentowanownastęp-
nympodrozdziale.
Napodstawiebadańspołecznychwyróżnionodwieinterpretacjełapownictwa:
•
rozszerzającą,którautożsamiajezwszelkiminieuczciwymizachowaniami
wspołeczeństwie,związanyminierzadkozomawianymzjawiskiemjedyniepo-
średnio,naprzykładprotekcja,kradzieżewzakładachpracy,wykorzystywanie
zajmowanegostanowiskadlakorzyściosobistych,malwersacjegospodarcze;
•
orazzawężającą,traktującąłapownictwojakoprzekazywaniewartościowych
rzeczywzamianzaokreśloneusługi-wprzypadkugdypieniądzewręczanesą
przedzałatwieniemsprawy,wówczasdziałanietakiejestokreślanejakołapów-
karskie(por.Kubiak,Lutyński,1990).UniaEuropejska(por.Programmonitorin-
guakcesjidoUE,2002)podpojęciemkorupcjirozumiełapownictwowwąskim
znaczeniu,określoneprzezprawokarneczykonwencjemiędzynarodowe.
Zkorupcjąbardzoczęstołączysięzjawiskoklientelizmu.Stosunekklientalnyto
nieformalnarelacjapomiędzypatronemaklientem,charakteryzującasiębrakiem
równorzędnychrelacji,gdziekażdastronamazazadanieświadczyćokreśloneusługi.
Dozadańpatronanależyzazwyczajochronaklientów,atakżeprzekazywanieimpew-
nychdóbr,wzamianzaichusługiilojalność.Jesttonajczęściejrelacjaocharakterze
osobistymidługotrwałym.Związektenjestbardzoniekorzystnywadministracjioraz
demokratycznejwładzypolitycznej,ponieważwiążesięzwykorzystywaniemfunkcji,
stanowiskifinansówpublicznychdlanagradzaniaklienteli.Przytegorodzajudziałal-
nościnajczęściejdochodzidonaruszeniainteresupublicznego(por.Grosse,2000).
Polskasytuowanajestrównieżwśródspołeczeństwcharakteryzującychsiętzw.
familizmem,prowadzącymmiędzyinnymidoprywatyzacjisferypublicznej,gdzie
regułyobowiązującewżyciuprywatnymrzutowanesąnasferępubliczną,awkon-
sekwencji-prowadzącymdokorupcjiinepotyzmu(por.Marody,1997).Zdaniem
Dylus(2002),uznaniespołecznedlaprywatnieobowiązującychnormgościnności,
wzajemności,wdzięcznościczysolidarnościniesiefatalnenastępstwawobszarzeży-
ciapublicznego.
WedługRaportuAgencjiBezpieczeństwaWewnętrznego(por.KorupcjawPolsce
–próbaanalizyzjawiska,2004),korupcjastanowizjawiskouniwersalne,obecnewe
wszystkichpaństwach,względnieniezależneodmiejscapołożenia,sposobusprawo-
waniawładzy,czykulturalnegodorobkukraju,przyczymwróżnychspołeczeństwach
pojęcietomainneznaczenia.Tensampodarunekmożenaprzykładzostaćzaklasyfi-
kowanybądźjakołapówka,bądźjakoprezent,natomiastzatosamodziałanie,mają-
cenacelupomocrodzinie,przyjaciołomizwolennikom,urzędnikczypolitykmoże
byćpoważanyalbonapiętnowanyjakoskorumpowany(por.Rose-Ackerman,2001).
12
