Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Istotazjawiskakorupcji
mianzadziałanielubzaniechaniedziałania,którenaruszajejobowiązkiistanowi
społecznieszkodliweodwzajemnienie.
Klitgaard(2000,za:Grosse,2000,s.8)zaproponowałdefinicjękorupcji,zgodnie
zktórąkorupcja=monopol+dyskrecja–odpowiedzialność.Wedługtegoschematu,zja-
wiskokorupcjiwystępujewsytuacji,gdymonopolistycznadecyzjawdanejsprawiejest
podejmowanaprzezurzędnikawsposóbdyskretny,bezponoszeniaodpowiedzialności
osobistejzaskutkiwydanejdecyzji.ZgodniezDeklaracjąSeulskąnatomiastkorupcjato
jakiekolwiekdziałanielubzaniechaniezestronyjednostkiluborganizacji,publicznejlub
prywatnej,naruszająceprawolubzaufaniedlazyskulubkorzyści(Kurczewski,Łaciak,
2000,s.162).Kluczowympojęciemjesttuterminzaufanie(ang.trust)jakoszerszyniż
pojęcieprawa.Korupcjastanowiwięcprzestępstwowładzy,aszczególnieprzestępstwo
osóbzaufaniapublicznego,podważającetozaufaniewspołeczeństwie.Wprzypadku
przestępstwategorodzajuofiarąjestczłowiek,którymaprawododobregopaństwa,do
cieszącegosięjegozaufaniemporządkupublicznego(Kurczewski,Łaciak,2000,s.164).
AntykorupcyjnaGrupaRobocza,powstałazinicjatywypolskiegorządu
w2000roku,zakorupcjęuznaławykorzystaniezajmowanegourzędulubstanowiska
douzyskanianienależnychkorzyści,która(ł)możewystępowaćwewnątrzsektorów:
publicznego,prywatnegoipozarządowegoorazpomiędzytymisektorami.Relacjekorup-
cyjnemogązachodzićpomiędzyindywidualnymiprzedstawicielamipodmiotówdziała-
jącychwtychsektorachi/lubpomiędzygrupamiprzedstawicieli.Przedstawicielecimogą
działaćwinteresieokreślonychpodmiotów,(ł)własnymlubmogąłączyćobydwate
interesy(Jakwalczyćzkorupcją,2011,s.18).Zadziałaniakorupcyjneuznano:
a)przekupstwo-przyjmowanielubwręczaniekorzyścimaterialnychwzamianza
określonedziałania,
b)kradzież-zawłaszczeniedobrapublicznegodlawłasnejkorzyści,
c)protekcję-stanowiącąfaworyzowanie,wpostacinepotyzmuopartenapokre-
wieństwie,zaśwpostacikumoterstwaopartenanieformalnychpowiązaniach
oraz
d)kupczeniewpływami-uzyskiwanienienależnychkorzyścipoprzezwpływanie
nakształtprawaipolitykiorazdecyzjepolityków(por.Płoskonka,2003).
ZdaniemPope(2000),korupcjatowłaśnierozwijaniekarierypolitycznejwwy-
nikuwygranychwyborów,jeżeliwygranatanastąpiławefekciezatajeniaprawdy
albopowstrzymywaniajejujawnieniadookreślonegomomentu.Dokorupcjidocho-
dzitakżewówczas,gdyfunkcjonariuszepubliczniipolitycywykorzystująrozdział
przywilejówdoodejściaodzasadetycznychiwartościintelektualnych.Istotącha-
rakteryzowanegozjawiskajestponadtobrakwzględunafakt,iżrządy,politykawy-
magająprzygotowania,aprzytympoświęcenia,poczuciasłużby,brakuegoizmuoraz
konsekwencjinapoziomiedeklaratywnymiwdziałaniu.OrganizacjaWspółpracy
GospodarczejiRozwoju(OECD)ujmujenatomiastkorupcjęniewkategoriachjed-
nostkowychdziałań,aleraczejjakoefektniedoskonałościsystemowejlubkultury
cywilizacyjnejorazniedocenianiaznaczeniaetykizawodowej(por.Bertók,2001).
NajwyższaIzbaKontroli(por.Górniok,2000)wskazujenakilkagrupdefini-
cjikorupcji.Jednaznichtodefnicjanominalna,wedługktórejkorupcjaoznacza
11
