Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Istotazjawiskakorupcji
UstaleniadefinicyjnepodlegająteżciągłejaktualizacjiinaprzykładJensI.Engels,
jedenzwiodącychniemieckichnaukowców,zajmującychsięhistoriąkorupcji,
twierdzi,żeklasycznadefinicjakorupcjijakoniewłaściwewykorzystywanieurzędu
publicznegodoprywatnychkorzyściodnosisięwyłączniedospołeczeństwanowo-
czesnego(por.Engels,2010,za:Fein,Weibler,2014a).Wspołeczeństwachprzedno-
woczesnych,gdziesferypubliczneiprywatneniebyłyzróżnicowane,naturalnebyło
traktowanieurzędówjakośrodkaosobistegowzbogacenia.
101020Przyczynykorupcji
Aktualniewskazujesięnakilkapodstawowychprzyczynzjawiskakorupcji.
Przedewszystkimsąto:
•
przyczynyuniwersalne,ponieważkorupcjajestcharakterystycznadlawszystkich
społeczeństw,
•
przyczynyhistoryczne-utrwaleniuuległyzachowania,którebyłykonieczne
wniesprzyjającychwarunkachspołeczno-politycznychigospodarczych,
•
przyczynysystemowe,związanezokresemsocjalizmuicharakterystycznądlanie-
gogospodarkąniedoborudóbriusługoraz
•
przyczynyjednostkowe,naprzykładnegatywnecechyosobowościczynieprze-
strzeganiezasadetycznych(por.Mariański,1992).
AutorempodobnejklasyfikacjiprzyczynkorupcjijestDobrowolski(2005),we-
długktóregomożnawyróżnić:
•
powodyuniwersalne,naprzykładułomnośćnaturyczłowieka,chęćszybkiego
wzbogaceniasię,
•
powodyhistoryczne,naprzykładbrakwłasnejpaństwowościprowadzidobraku
poszanowanianormprawnychnarzuconychprzezokupanta,cozkoleiskutkuje
brakiemszacunkudlanormprawnychwogóleoraz
•
błędyworganizacjiizarządzaniu,naprzykładkatalizowaniesięzachowańko-
rupcyjnychwwarunkachgospodarkiniedoboru,tj.nierównowagipomiędzypo-
dażąipopytem.
InaczejnatozagadnieniepatrząJasińskaiKurpisz(2001).Ichzdaniem,elemen-
tarnymiczynnikamisprzyjającymikorupcjisą:
a)wszelkieformyinterwencjonizmupaństwowegowdziałalnościgospodarczej,
zwłaszczawobszarzefunduszypublicznych,
b)monopolizacjapaństwawzakresiedużychkontraktów,mogącaprowadzićdo
powstawanialobbynarealizacjępewnychumów,
c)prowadzenieprzezpaństwoprzedsiębiorstwpaństwowych,gdziezapewniasię
intratneposadydanymgrupomosób,
d)subwencjepaństwowe,
e)układyosóbtrzecich,tzw.szarycheminencji,
f)płynnośćgranicpomiędzykorupcjąaświadczeniamimaterialnymitypuupusty,
napiwkietc.
13
