Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podstawyuzasadnianiawprawiekonstytucyjnymimiędzynarodowym
realizacjiprawadosąduirzetelnegoprocesu(odrzuceniepozwu,nieprzyjęciepisma),
sąobjęteograniczonymobowiązkiemuzasadniania,nieskłaniającymsamegosądudo
refleksjinadwłasnymdziałaniem.PostanowieniauzasadnianeUnaokrągło”niejedno-
krotnieograniczająsiędoprzytoczeniaprzepisu–podstawyrozstrzygnięcia,bezwią-
zaniagozokolicznościamikonkretnejsprawy.Naprzykładzwolnieniomodkosztów
sądowychodlattowarzysząstereotypowe(nietylkodrażniące,aleczasemsytuacyjnie
wniezamierzonysposóbkomiczne)formułkiokoniecznościzbieraniaoszczędnościna
dostępdowymiarusprawiedliwości.Jeżeliktośszukałbyprzykładównegatywnych
konsekwencjizaniechaniasędziowskiejsamokontrolinaskutekbrakurefleksjinadmo-
tywacją,Upostanowieniazniejawnego”stanowiłybytuwdzięcznymateriałdoanalizy;
2)dokumentowaniadokonanejwykładniisubsumcji.Bezichdokumentacjibrakpod-
stawdojakiejkolwiekocenyikontrolizewnętrznej,niezależnieodtego,ktomiałby
ichdokonywać,awyrokistająsiępoprostuarbitralne.Niemajakukształtowaćsię
kontrolatakUwpionie”judykatywy,jakinp.doktrynalna,oszerszymhoryzoncie
oddziaływania.Odwołującsiędojużpowołanegoprzykładu,wskażmywspomina-
newyżejpostanowieniaUzniejawnego”–nawettekończącesprawęniesąintere-
sującezracjibrakumateriałudoanalizy,nawetdladoktrynyiglosatorów.Pozosta-
jąpozadyskursemprawniczym.Itonarażacałeobszarypraktykisądowejnabrak
możliwościszerszejkrytycznejocenyikontroli.Innyprzykład(choćprzedmiotem
kontrolijesttuniedecyzjasądowa,leczadministracyjna,dokonywanajednakprzez
sąd)tostworzeniewarunkówdosądowejkontrolidecyzjiadministracyjnej,wyda-
wanejwwarunkachuznaniaadministracyjnego.WymagałotoodpolskiegoNaczel-
negoSąduAdministracyjnegozwalczenia
3
postawkwestionującychcodozasadypo-
trzebędokumentowaniawykładniisubsumcjidokonywanejprzezemitentadecyzji,
korzystającegozuznania.ArgumentembyłotuuczynieniedecyzjiUkontrolowalną”
dlasądu.Problememdlapolskiejpraktyki(zwłaszczawsprawachcywilnych)jest
dokumentowaniewuzasadnieniachsubsumcji,wskazującejnasytuacyjnezoriento-
waniewyroku.Bywaonaprzesłonięta(jeślizgołaniepochłonięta–decydujetustyl
uzasadnieńisprawnośćpisarska)przezwywodydotyczącewykładniprzepisów,
dokonywanewgruncierzeczyinabstracto,mimożesąoneumieszczanewuzasad-
nieniukonkretnychwyroków.Innymprzykłademjestocierającasięoarbitralność
wstrzemięźliwośćsubsumcyjno-motywacyjna,dotyczącawypełnieniatreściązwro-
tówniedookreślonych.Uchybieniadokumentacyjnejfunkcjiuzasadnieniaparaliżują
spełnieniejegokolejnejfunkcji,mianowiciekontrolitreścidecyzjisądowej;
3)kontroli.Kontrolnafunkcjauzasadnieniaumożliwiawykrycieinaprawębłędów
(wramachproceduralnych).Ponadtosłużącutrzymaniujednolitości(orazprzewi-
dywalnościipewności)orzekaniawobrębiejednegosądu,niewspominającocałej
jurysdykcjiczykryteriachgeograficznych,mapodstawoweznaczeniedlawypraco-
waniastandarduoczekiwanejochronyprawnej.Matopodstawoweznaczenietak
dlaposzukującychsprawiedliwości,jakidlasamejjudykatywy(punktodniesie-
3
BardzokonsekwentnieodpoczątkówswojegoistnieniaNaczelnySądAdministracyjnypodkreślałpo-
trzebęistnieniauzasadnieniadecyzji(takżeuznaniowej)–jakowaruneksinequanonkontrolisądowej;por.wyroki
NSAwWarszawie:zdnia1lutego1982r.,ISA2671/81,ONSA1982,nr1,poz.13;zdnia19lipca1982r.,IISA883/82,
PiP1983,z.6,s.141,zglosąAWasilewskiego;por.uzasadnieniedecyzji(itoprzedewszystkimuznaniowejjakode-
cyzjiniezwiązanej!)jakonieodzownaprzesłankabudowyzaufaniadoadresatadecyzji;por.wyrokNSAwWarsza-
wiezdnia19grudnia1984r.,IIISA872/84,ONSA1984,nr2,poz.120.
17
