Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Imagomundi…
summawiedzyoświecie,jaknaprzykładdziełoPomponiuszaMeli
15
,leczra-
czejjakoodwołującesiędopewnejkonwencjiswoistewidzenieświata,ima-
gomundi,jakjeproponujęnazwać.Wnimcałaobszernaiwnikliwaniekiedy
znajomośćgeografiiówczesnegoświatasprowadzonazostaładoprostych,
lakonicznychnazwischematycznychmodeliikonograficznych,którychod-
czytanie,anastępnieinterpretacjawskazujągłówneiważne—jaksuge-
rujeprzekazpropagandowy—częściImperiumRomanumzjegonajistot-
niejszympunktem—Rzymem,atakżestrukturalnącharakterystykęświata
zewnętrznego,barbarzyńskiego.Pominięciewwyobrażeniach,zamieszcza-
nychnamonetach,wieluskładnikówrzeczywiścietworzącychmapęantycz-
negoświata,jakrównieżpozostającychelementamiówczesnejdetalicznej
wiedzygeograficzno-politycznejoświeciebardziejzrozumiałyczyniprze-
kazmonetarnyostrukturzeświataistotnejwpropagandziecesarskiej.Wo-
bectegomateriałnumizmatycznypozwalapodjąćpróbędeskrypcji,wpew-
nymzakresie,geograficznejistrukturalnejwizjiświata.
Wyjaśnieniawtymmiejscuwymagająpewnekwestieterminologiczne.
Zdefiniowaćnależy,corozumianedalejbędziejakoświatrzymski,obszar
państwarzymskiegoijakosferapoddanahegemoniiRzymian.Odnieśćsię
więcnależydokwestiigranicImperiumRomanum,któramożepozornie
wydawaćsięprosta,jestwszelakobardzorozległaiskomplikowana.Nie
jesttuzamiaremprzedstawieniejejwcałejzłożonościproblemów,leczje-
dyniezasygnalizowaniekluczowychdlaanalizygłównegotematupunktów
dyskusji,jakatoczysięwliteraturze,orazwskazaniezaaprobowanychna
jegopotrzebyzałożeń,którewynikajązpraczawierającychwynikibadań
tejproblematyki,naprzykładCharlesaR.Whittakera,atakżePolaTrous-
seta,P.Meyersona
16
.Wtejpróbiesformułowaniauproszczonychdefinicji
musząwszelakozostaćuwzględnione,częstopozostającezsobąwkontra-
dykcjisemantycznej,elementycałegosystemupojęćodnajdywanychwźród-
łach,adotyczącychkategoriiikryteriówstrukturyzowaniaświataprzez
starożytnychRzymian.Ideerzymskiepropagatioimperiiidominatiogentium
barbarorum—arozumieniezgodneztradycjągreckąobszarupaństwajako
twierdzybronionejprzezlicznewojskaprzedobcymiwrogami;chlubienie
sięimperiumświatowym—awznoszenieowychclaustraimperii,murów,
wałów,umocnień,stanowiącychjegologicznezaprzeczenie;istnieniegra-
nicizanimiinnych,obcychorganizmówpaństwowych—astawianierów-
noważnikamiędzypojęciamiorbisRomanusiorbisterrarum…Ototylkonie-
którezprzykładówtrudności,czynawetsprzeczności,najakienatrafiasię
wtakichanalizach.GranicaImperiumRomanumniebyłaprzecież,cooczy-
wiste,ustalonymprawnie—wukładachmiędzyuznającymisięstronami
15Por.MELAI,praef.1:flOrbissitumdicereaggredior”;I4,24:fl[…]haecsummanostrior-
bis,haemaximaepartes,haeformaegentesquepartium”.
16MEYERSON1990,s.267—269;TROUSSET1993a,s.115—120;IDEM1993b,s.25—33;WHITTAKER
36
1993a,s.368—424;IDEM1993b,s.133—142;IDEM1994;IDEM1996,s.25—41;IDEM2004,s.3—11.
