Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Imagomundi…
tomiastustópRzymian,niejakodeptaneprzeznich,leżąspersonifikowa-
nedwabóstwarzeczne—męskieikobiece—uosabiająceEufratorazTy-
grysalbomożerzekęAraks(rys.49)
21
.Zkoleinabrązowychmedalionach
GordianaIII,typu
FIDESEXERCITVS
,cesarzwstrojuwojskowymstoimię-
dzypostaciązwłócznią(Roma,VirtusbądźFides)aboginiąWiktoriątrzy-
mającągałązkępalmową,wtlewidniejąsztandary,naziemileżąTygrys
iEufratpersonifikowanejakomężczyznaikobieta22.Nainnychbrązowych
medalionachtegowładcy,typuPAXAETERNA,boginiZwycięstwawieńczy
imperatoraskładającegoofiaręprzyołtarzu,Soljedziewkwadrydze,na
pierwszymplaniemałepostacie,męskaiżeńska,symbolizująTygrysiEu-
frat,wtleumieszczonesąsztandary
23
.Wszystkieteprezentacjemająwy-
miarmilitarny,podkreślonystrojemimperatora,obecnościąWiktorii,żoł-
nierzy,znakówwojskowych.Rzekiwschodniestająsięflfluminahostilia”24,
podporządkowanymisiłąRzymowi.Bytnośćnadnimicesarzy,doktórych
odnosząsięteprzedstawienia,wiążesięzwojnąprzeciwwrogomzewnętrz-
nym—władcompartyjskimlubperskim.Cesarzedziałaliwięcnawschod-
nichrubieżachpaństwarzymskiego.Biorącpoduwagęprzebiegiefektyich
kampaniiwojennych,TygrysiEufratfaktyczniewyznaczaływschodniefi-
nesświatarzymskiego:rąbekprzestrzeniobjętejramionamitychrzekstano-
wiłbowiemwdanymmomencienajdalejnawschódwysuniętyobszarpod-
danyrzymskiejzwierzchności.WtymznaczeniuFestuspisze,żezaTrajana
fllimesOrientalissupraripamTigridisestinstitutus”,apodecyzjiHadriana
—flmediuminterPersasatRomanosEuphratenesseuoluit”25.Przedstawie-
niabóstwrzekTygrysuiEufratuwmennictwiecesarskimmogąbyćtrakto-
wanetakżejakopropagandowademonstracjaprzekroczeniagranicświata
rzymskiego.WkontekściebowiemplanówTrajanaijegomarszrutyażnad
ZatokęPerskąorazrówniedalekosiężnychzamiarów,jakiemiałGordianIII
—flsidiifaverint,Ctesifontausqueveniemus”
26
—niemożnawprzedsta-
wieniachTygrysuiEufratuwichmennictwiedostrzecwyobrażeniabariery
rzymskiegowładztwanaWschodzie;wręczprzeciwnie,symbolrzekijako
czynnikadzielącegodwaświaty:rzymskiiobcy,służyjednocześniejako
znakprzezwyciężeniagranic.ObrazpersonifikacjiTygrysuiEufratu,poka-
zanychustópwładcówrzymskich,jestraczejmetaforąichdominacjinad
Mezopotamiąalboprzynajmniejnadjejczęścią.
21
Rewersybeznapisuizzapisemtytulaturycesarskiej:
TRPVIIIIMPVCOSIII
,
TRPVIIII
IMPVCOSIII—GNECCHI2,L.Ver.,nr23—24,34—35;SZAIVERT,nr1013,1044.Por.DODD1911,
s.265—267;C
ALÓ
L
EVI
1952,s.20—21,przypis32;T
OYNBEE
1967,s.17;E
ADEM
1986,s.136;O
S
-
TROWSKI1991,s.55.
22GNECCHI2,Gord.,nr18;PINK1931,nr32.Por.OSTROWSKI1991,s.58.
23GNECCHI2,Gord.,nr24;PINK1931,nr33;DRESSEL1973,s.221—222,nr129.
24WyrażeniezaczerpniętezFRO.,princ.hist.5.
25
F
EST
.XIV3.PodobniewA
PP
.,hist.Rom.,prolog2,4,ujęcieEufratujakowschodniejgra-
nicy;por.CIL12.1357=ILS2709=AE1992,1208,tuwzmiankowanypraefectusripaefluminis
Euphratis.
48
26HAGd.27,6.
