Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Równierzadkojakrzekigranicznepokazywanonamonetachimperial-
nychgranicęwytyczonąprzezmareexternum.Chodzituotraktowanieocea-
nujakokresurzymskiegowładztwawjegorzeczywistymwymiarzegeogra-
ficzno-politycznym,którymożnaubraćwsłowaflceteraOceanusambit”
27
.
TematyzwycięstwanadoceanemipanowaniaRzymiannadprzestrzenia-
miwodnymiobecnebyływpropagandziecesarskiej,akażdawyprawado
Brytaniistanowiłaimpulsdoichpodjęcia,codoskonalewykazujeFrançois
Richard
28
.ZaprzykładmogąposłużyćmonetyAntoninaPiusa.Zawierają
oneobrazBrytanii,którasiedzinaglobieunoszącymsięnafalach,alboteż
boginiRomysiedzącejnatarczywspartejnadziobieokrętu29.Wszakżedo-
pierowmennictwieIVstuleciacesarzjakodebellatormaris,stojącynaokrę-
cie,miotawłóczniąwmałąsylwetkęOceanusa,którywynurzasięzfal
30
.
Takichdynamicznychprzedstawieńwmennictwieobuanalizowanychepok
brak.InneprzecieżskojarzeniabudziwyobrażenienadenarachHadriana,
typu
P
(ontifex)
M
(aximus)
TR
(ibunicia)
P
(otestate)
CO
(n)
S
(ul)
III
.Oceanus,
personifikowanyjakomężczyzna,wpółleżywspartylewymramieniemna
delfinie,trzymającwręcetrójząb,wstylizowanymwieńcuzeszczypców
krabównagłowie31.ZwiązektychmonetzpodróżącesarzadoBrytaniiwy-
dajesięniewątpliwy.AnthonyR.Birleyprzedstawiainteresującypomysł,
bywowejwyprawieiwaktachwystawieniapodczasniejołtarzybogom
OceanusowiiNeptunowiupatrywaćnaśladownictwaAleksandraMace-
dońskiego,wielkiegozdobywcy,ipytaretorycznie:flCzyżHadrianniebył
pierwszymwładcąświata,którypostawiłstopęnatychodległychkresach
Zachodu,takjakAleksandernadIndusem?”32.Wtymrozumieniuwyobra-
ImperiumRomanum:fines,provinciae
27TAC.,Germ.1,1.Oceanjakogranicaobcychkrainalbokresświata—por.np.MELAIII3,
25—26:flGermaniahincripiseiususqueadAlpes,ameridieipsisAlpibus,aborienteSarmati-
carumconfiniogentium,quaseptentrionemspectatoceanicolitoreobductaest”;A
PUL
.,mund.
6(299):flMariamaiorasuntOceanusetAtlanticum,quibusorbisnostriterminanturanfractus”.
WproroctwiewielkościRzymian(VERG.,Aen.I286—287)oceanwyznaczykresichwładztwa,
zkoleiHDN.I6,6;VII2,9,łączyzMarkiemAureliuszemiMaksyminemTrakiemprojektopar-
ciagranic—popodbojubarbarzyńcówwGermanii—naOceaniePółnocnym.F.CHRIST(1938,
s.51—53)pokazuje,żeoceantraktowanybyłjakoTeilgrenzebądźGesamtgrenzeświatarzym-
skiegoalbojakoErdgrenze.Por.FRENEAUX1974,s.131—142.
28
R
ICHARD
[b.r.w.],s.91—104;por.W
OLSKI
1983a,s.261—268;Z
ECCHINI
1987,s.253—271;M
EL
-
MOUX1990,s.163—182;BALBUZA2005,s.209—210.ProwincjęBrytanięzdobytoorężemzarzą-
dówKlaudiusza,zob.np.:fl[…]gloriaprolatiimperiiultraOceanum”—CIL13.1668=AE1955,
115=1975,612=1983,693;fl[…]atqueinterhostiliaspolianaualemcoronamfastigioPalatinae
domusiuxtaciuicamfixit,traiectietquasidomitiOceaniinsigne”—S
UET
.,Claud.17,5;por.
TAC.,Agr.25,1:fl[…]hincterraethostis,hincvictusOceanusmilitariiactantiacompararentur”.
29SestercetypówIMPERATORIIBRITANSC,TRPOTXIIIICOSIIIIROMASC,TRPOTXVCOS
IIIIROMASC—RIC3,Ant.P.,nr744,874,892;STRACK3,nr927a,1070.
30RIC8,s.283,nr338—monetyKonstansa,typuBONONIAOCEANEN.
31RIC2,Hadr.,nr75.
32
B
IRLEY
2002,s.200.Por.H.M
ATTINGLY
(1966,s.CXXIX—CXXX)iJ.M.C.T
OYNBEE
(1967,
s.139—140),którzywskazująuosobienierzekiTynewikonografiiaureusówtypu
PMTRPCOS
III—RIC2,Hadr.,nr79(tuidentyfikacja:Tyber).ZkoleiP.L.STRACK(2,s.86—87)wprzedsta-
wieniachOceanusawmennictwieHadrianawidzihiszpańskiesentymenty.
49
4-Vndiqve…
