Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AndrzejPankowicz
SUBSTRATYTOŻSAMOŚCIKULTUROWEJ.
STUDIUMKULTURYPROTORUMUŃSKIEJ
Wstęp
KiedypatrzymynamapęEuropyniezależnieodepoki,którejbydotyczyła,punkt
ciężkościhistoriieuropejskiejprzestrzenikulturowej,utożsamianejprzezstulecia
zpojęciemcivitaschristiana,bardzowyraźnieprzesuwasięwkierunkuzachodniej
ipółnocnejczęściEuropy.EuropaŚrodkowo-WschodniaiPołudniowo-Wschodnia
stajesięswoistympograniczemcywilizacjieuropejskiej,znanymiodczytywanym
najczęściejiniezbytfortunniewperspektywiepercepcjikulturdominujących.Po-
czuciezaściankowościimarginalizacjiwłasnychosiągnięćniejestobceżadnemu
narodowitejczęściEuropy.Itopoczucieniepozwalaobalićpodstawowegomitu
historiograficznego,którydeterminujepostrzeganiewłasnejcywilizacji.Najpierw
Rzymibarbaricum,potemEuropakarolińskaipostkarolińska.NapoczątkuIIty-
siącleciaPolska,Czechy,WęgryiRuś.NiecopóźniejSkandynawiainakoniec
KastyliaiAragonia.Cowięcej,dorobeknarodów,którychkorzeniewywodząsię
zbarbaricum,niejest,tylkoniekiedybywapostrzeganyjakocząstkauniwersalnej
tradycjieuropejskiej.Naprzecięciuświatałacińskiegoibizantyńskiego,napogra-
niczuEuropyŚrodkowo-Wschodniejiśródziemnomorskiejujawniasięfenomen
kulturyrumuńskiej.Kulturypogranicza,aleniekulturymarginalnej.Wkulturze
rumuńskiejskupiasięjakwsoczewcecałebogactwocywilizacjieuropejskiej,
aonasamajawisiękluczemdozrozumieniawieluszerszychprocesów.Poznając
kulturęidziejeRumunii,niewpełnisobieuświadamiamy,żejejpowstaniepo-
przedziłdługiiskomplikowanyprocesformowaniasiękultury,którejzperspek-
tywypóźniejszychdziejównadajemymianoprotorumuńskiej.Składasięnanią
całyszeregkulturwróżnymstopniuuczestniczącychwtymprocesieformacyj-
nym.ObrazkulturowegorozwojuziemhistorycznejRumuniiulegastalewzboga-
ceniudziękiwynikombadańarcheologicznych,lingwistycznychihistorycznych.
Pomimoistnieniaświadectwpisanych,sięgającychnatymobszarzepoczątków
Itysiącleciap.n.e.,klasycznierozumianahistoriawformietekstuzawierabar-
dzodorywczeiniekompletnedaneoosiągnięciachczłowieka.Obraz,jakinam
daje,jestwdużejmierzechaotyczny.Czasamitrudnownimdostrzecjakiśczynnik
wiążący,stądnaplanpierwszywybijająsięnurtygłówne,zktóryminajłatwiej
