Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obywatelstwospołeczne
19
orazwychowywaniedzieci.Inniautorzyzwracająuwagęnietylenakoniecznąwa-
runkowośćświadczeń,ilenapotrzebęprzywróceniawsamejkoncepcjiobywatel-
stwarównowagimiędzyprawamiaobowiązkami.Argumentują,żeobywatelstwo
społecznerozumianejakosametylkouprawnienia–Hobywatelstwopasywne”lub
Hobywatelstwoprawsocjalnych”(Heywood2009,s.203)–dezaktywizujeinie
przystajedorealiówdynamiczniezmieniającegosięświata(Kaźmierczak2014),
osłabiaspołecznościlokalne(Grewiński,Kamiński2007,s.42in.),jestfragmen-
taryczneiopartenapaternalizmiepaństwa(wtensposóbMarekRymsza[2013]
wykazujeniepełnośćobywatelstwaspołecznegowPolsceokresuPRL).
Obatestanowiskatworzącorazsilniejwidocznynurtpromującyaktywne
obywatelstwo(społeczne)(ang.activecitizenship).Wpraktyce,gdymowajest
oaktywnymobywatelstwie,zwykleoznaczatopostulatyrozwijaniapartycypacji
obywatelskiejiaktywnościnarzeczwspólnotylokalnej,aniecorzadziej–także
indywidualnejzapobiegliwości.Możnajezaliczyćdoszerszejkoncepcjitworzenia
Haktywnejpolitykispołecznej”,któraopróczaktywnościobywatelskiejkładzie
naciskprzedewszystkimnapotrzebęaktywnościosóbnarynkupracyiwsferze
edukacji(por.Kaźmierczak2014).ZwrotodHpasywnego”doHaktywnego”oby-
watelstwamożnauznaćzasymptomatycznydlapolitykispołecznej–podkreśla
się,żetakazmianarozumieniaobywatelstwajestwynikiemtego,iżpolitykaspo-
łecznajużnietylegwarantujeprawa,ileprzedewszystkimkształtujeokreślone
zachowaniaczypostawy.Podobnądiagnozęstawiająautorzy,którzy–wodróż-
nieniuodMarkaRymszy,TomaszaKaźmierczakaiMirosławaGrewińskiego–
zgołanieentuzjastycznieodnosząsiędotychzmian,pisząnp.wtymkontekście
owspółczesnejwirtualizacjiobywatelstwa(grasłów:nawiązaniedowirtualności,
oznaczającejzłudność,orazdovirtus,czylicnoty)(Schinkel2010).
Dekonstrukcjaobywatelstwaspołecznegoimnogośćobywatelstw
Zawartośćliteraturyprzedmiotupozwalasądzić,żepojęcieobywatelstwa
społecznegostopniowostajesięzbytogólne.KlasycznaMarshallowskakoncep-
cjazostałabowiempoddanawszechstronnejidalekoidącejkrytyce,anowetypy
obywatelstwa(społecznego)sąodpowiedziąnadiagnozowaneprzezbadaczynie-
dostatkiujęciazlat50.XXw.Niepodejmującpróbwyczerpującegoscharaktery-
zowanianowychformobywatelstwa,wskazujęwtymmiejscunaichzwiązkizważ-
niejszymi,zpunktuwidzeniapolitykispołecznej,aspektamikrytykiMarshalla.
JedenzpoważniejszychzarzutówwobecpodejściaMarshalladotyczyfałszy-
wegouniwersalizmujegokoncepcji.Krytycypodkreślają,żezestawprawwpisa-
nywobywatelstwospołecznemusibyćnieuchronniedostosowanydojakiegoś
