Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HalinaKaraś•WybraneokreśleniaSzwedówwPotopieHenrykaSienkiewicza
19
zlewejstrony.I378.Podkreślasięzatemichwaloryfizyczne,takżeichwyszko-
lenie,gotowośćdowalki.
Charakterystycznyjestfragment,wktórymSienkiewiczopisujemarszarmii
szwedzkiej,jejwejściedoPolski.Opisutrzymanyjestwtoniepatetycznym.
Służątemuokreśleniatypuzastępyszwedzkieczymetaforalaswłóczni,por.:
posuwałysięspokojniezastępyszwedzkie.(ł).Siedmdziesiątdwadziałwytłaczało
bruzdypowilgotnychłęgach,awszystkichżołnierzybyło17tysięcy,groźnych
łupieżnikówcałychNiemiec,awbojutaksprawnych,żezwłaszczazpiechotą
zaledwiekrólewskiefrancuskiegwardiemogłysięporównać.Zapułkamiciągnęły
wozyinamioty,apułkiszływszyku,wkażdejchwilidobojugotowe.Laswłóczni
sterczałnadmasągłów,hełmówikapeluszy,amiędzytymlasempłynęłykupolskiej
granicywielkiechorągwiebłękitnezbiałymikrzyżamiwpośrodku.I193-194.
Przymiotnikszwedzki,którywpowieściwystąpił577razywróżnychkontek-
stach,służytakżecharakterystycejęzykowejnajeźdźców.Obokwyrażeniazastę-
pyszwedzkie,pojawiającegosięwielokrotniewpowieści,przymiotnikszwedzki
tworzyrównieżczęstopołączeniatypu:wojskaszwedzkie,pułkiszwedzkie,
oddziałyszwedzkie,piechotaszwedzka,rajtariaszwedzka,armiaszwedzka,zało-
gaszwedzka,potęgaszwedzka(np.posełprzywiódłprzedoczypotęgęszwedzką
II268;wystawipotęgęszwedzkąiniepodobieństwooporuII279;zatrzymana
sobiepotęgęszwedzkąIII2).
JużwyżejbyłamowaosprawnościSzwedów,ichzdyscyplinowaniu.Tacecha
jestwielekroćprzywoływananakartachpowieści,por.np.:
Aturycerzenasimoglipodziwiaćsprawnośćszwedzkiegożołnierza;zaledwie
bowiemrozległysiępierwszetony,gdyjednizrajtarówpoczęliwypadaćcoduchu
zchałup,drudzyporzucalizrabowanerzeczy,woły,owceibieglidokoni.Wmgnie-
niuokastanęliwsprawnymszeregu,naktóregowidokwezbrałopodziwemserce
małegorycerza,takludbyłdobrany.I377-378.
Oficerszwedzkizakrzyknął,dojeżdżając,naswoichludzi;rapierystercząceażdo
tejchwiliprzyramionachrajtarówpochyliłysięizwisłynapendentach-nato-
miastwszyscynarazwydobylipistoletyzolsteriwsparlijenakulachodkulbak,
trzymająclufydogóry.
-Doskonałyżołnierz!-mruknąłWołodyjowskiwidzącszybkośćijednoczesność
prawiemechanicznąichruchów.I388.
Zróżnicowanyjestsposób,wjakiSienkiewiczopisujeSzwedównapoczątku
najazdujakoświetniewyszkolonychżołnierzy,weteranówokrytychsławą,do
