Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
HalinaKaraś•WybraneokreśleniaSzwedówwPotopieHenrykaSienkiewicza
17
tubardzomałoarchaizmów.DonichmożnazaliczyćtylkoformęNlmn.zarcha-
icznąkońcówką-y,por.zeSzwedy:KarlströmzeSzwedyidziewprzedniejstraży
III286orazmęskoosobowąformęMlmn.Szwedowie,którapojawiłasiętylko
razwpowieściwdialogu,gdymowabyłaoLapończykach:Szwedowieich
zesobądoposługobozowychwodząIII124;wobecaż259formmęskoosobo-
wychSzwedzi.
Funkcjęarchaizującąmająteżformysingularneużywanejakocollectivum,
por.np.:
Tusięodmieniąsercaiduszenaprawią,anibowiemSzwedmocytejniezmoże,
aniwciemnościachbrodzącyprawdziwegoświatłaniezwyciężą!I191;Szwed
zbliżałsięzzachodu!I173;WyżeniemSzwedazestolicy!III169;Nowypotop
naojczyznę!LigaSzwedazRakoczymstanęłaIII440;hetmani,aznimiwojsko,
porzuciliSzwedaI470;książęzMoskwąpaktuje,byjądoligiprzeciwSzwedowi
wciągnąćI247;gdywszystkaszlachtałączysięzeSzwedem,gdywojewództwa
poddająsięjednezadrugimi-wówczaswłaśniemiastapruskie,Niemcyipro-
testanci,niechcąoSzwedachsłyszećidooporusięgotują.I496;Pamiętam
teucztę,gdynampierwszyrazpowiedział,żesięzeSzwedempołączył.I527;
zeSzwedemjużbyłpokójzawartyIII328;kwarcianicorazniechętniejprzy
SzwedziestojąII291.
Użyciazbiorowestanowiąjednakmargines,gdyżodnotowałamzaledwie
16tegotypuprzykładów,podczasgdy830razywystępujeSzwedjakorzeczow-
nikmęskoosobowyodmiennywliczbiepojedynczejimnogiej.
Wartowspomniećtakżeobardzorzadkich(8poświadczeń)formachmęsko-
rzeczowychMlmn.Szwedy,potocznych,nacechowanychpejoratywnie(wobec
260formmęskoosobowych:Szwedzi).Pojawiłysięonealbowjęzykugminu,
np.chłopa,któryzanosiwieśćdoklasztorujasnogórskiegooodstąpieniuSzwe-
dówodoblężenia,por.:-AjakżeciętoSzwedypuścili?-JakieSzwedy?II366;
pacholika,którywymykasięzplebaniizinformacjąomiejscupobytukróla
szwedzkiegodowojskpolskich,por.:Szwedyunaswplebanii!gadają,żesam
królmiędzynimi!-rzekłpachołekziskrzącymwzrokiemIII87;albouosób
znanychzciętego,potocznego,niekiedyrubasznegojęzyka,razwwypowiedzi
błaznaOstróżki:BosięsatyrnapewnonieulęknąSzwedy.I184irazwjęzyku
Zagłoby,por.:TochybaSzwedytakrycząjakcielętanapastwisku.I393.Dane
ilościowedotyczącetychużyćprzedstawiatabela2.
